'En de rechter speelde met een touwtje…'

Op 27 april staat in de rechtbank van Den Haag Emiel H. terecht. Hij wordt verdacht van xe2x80x98verduistering in dienstbetrekkingxe2x80x99: terwijl hij voor uitgeverij Kluwer werkte zou hij 3500 boeken van Kluwer hebben verkocht en het geld in eigen zak hebben gestoken. In eerste instantie was deze zaak er een voor de politierechter, maar die vond het uiteindelijk toch te ingewikkeld. Dus nu staat Emiel hier, samen met zijn advocaat Esther Vroegh, voor de strafrechter.

Hij staat er vol zelfvertrouwen: hij heeft niks verkeerd gedaan. Nadat de officier van justitie de tenlastelegging heeft voorgehouden vraagt de rechter aan Emiel wat hij ervan vindt. xe2x80x98Ik moet bepaalde woorden gaan inslikken,xe2x80x99 antwoordt hij. xe2x80x98Ik heb geen enkel boek meegenomen, ik heb niks stiekem gedaan. Ik heb boeken ingekocht en doorverkocht xe2x80″ ik begrijp het probleem niet. Dit heeft allemaal te maken met een arbeidsconflict. Het is echt krankzinnig, dat meen ik oprecht. Krankzinnig.xe2x80x99 Hij trekt even aan de mouwen van zijn grijze jasje en gaat verzitten.

Hij vertelt dat hij in 2007 begint met het inkopen van boeken, die hij onder zijn eigen naam op de website bol.com doorverkoopt. Nadat het een beetje gaat lopen verkoopt hij om marketingtechnische redenen zijn boeken onder de naam xe2x80x98Readersxe2x80x99. Dit alles doet hij naast zijn werk, particulier, maar hij geeft wel alle inkomsten door aan de fiscus.

Zijn boeken koopt hij in bij verschillende partijen. Zo is er een contactpersoon in Belgixc3xab van wie hij vaak boeken koopt, en een leraar in Friesland. Ook heeft hij in Leeuwarden een keer een partij van duizend boeken in xc3xa9xc3xa9n keer opgekocht.

Op een gegeven moment wordt de account van Emiel bij bol.com geblokkeerd: Kluwer dreigt dat ze helemaal geen boeken meer aan de website zullen leveren als Emiels account blijft bestaan. xe2x80x98Bol.com vond dat ook heel raar,xe2x80x99 weet Emiel.

xe2x80x98Hoe zit het met de herkomst van de boeken,xe2x80x99 vraagt de rechter zich af. xe2x80x98Kunt u dat hard maken?xe2x80x99

xe2x80x98Jazeker mevrouw de rechter,xe2x80x99 antwoordt Emiel. De rechter wijst hem erop dat uit het dossier niet van alle boeken valt te halen waar ze vandaan komen. Emiel geeft toe dat hij er toen niet goed over nagedacht had. xe2x80x98Je kocht gewoon een partij, daar waren niet altijd bonnetjes van.xe2x80x99

xe2x80x98Nou was u daarnaast werkzaam als salesdirecteur bij Kluwer,xe2x80x99 zegt de rechter. Emiel beaamt dat, maar geeft aan dat hij bij zijn werk niks met boeken te maken had: hij was alleen verantwoordelijk voor de verkoop van online advertenties. xe2x80x98Het is zxc3xb3 eenvoudig mevrouw de rechter, het stelt niks voor,xe2x80x99 vertelt hij over het inkopen en verkopen van de boeken. xe2x80x98Iedereen doet het, het is ontzettend leuk om te doen.xe2x80x99

De rechter houdt hem het moment voor dat de zaak begint te rollen. Een receptioniste van Kluwer krijgt retourenveloppen binnen met boeken van Kluwer en een brief van bol.com erbij. Op de enveloppen zit een sticker van het bedrijf. Emiel: xe2x80x98Dat was ook niet netjes, dat heb ik meteen toegegeven. Een aantal boeken heb ik een keer verstuurd via het interne postvak op de zaak. Daarom is dit gaan rollen, omdat ze dit als voorbeeld wilden stellen voor de rest van het bedrijf.xe2x80x99

Hij geeft aan dat dit maar xc3xa9xc3xa9n keer is voorgekomen, op een vrijdagmiddag. Normaal gesproken nam hij de te versturen boeken ook wel mee naar zijn werk, en deed die dan tijdens de lunchpauze op de bus. Op deze vrijdag had hij daar tijdens de lunch geen tijd voor gehad.

Binnen het bedrijf was het iemand opgevallen dat Emiel op een keer 1400 enveloppen had besteld. Normaal gesproken werd er nooit wat met enveloppen gedaan: wilde hij daar misschien zijn boeken mee versturen? Maar ook daar heeft Emiel een antwoord op: elk jaar worden er jaarboeken verstuurd naar klanten van Kluwer, met een overzicht van te verschijnen boeken. Daar waren die enveloppen voor bestemd.

Emiel vertelt over een verzendlijst van Kluwer, waar hij op stond. Iedereen die op de verzendlijst staat krijgt recensie- en presentie-exemplaren toegestuurd. xe2x80x98Ik heb zelfs gevraagd of ik van die lijst kon worden afgehaald, ik kreeg van alles toegestuurd.xe2x80x99

Soms gooide hij die boeken weg, niemand anders wilde ze hebben. Een aantal nam hij mee naar huis en verkocht ze dan. xe2x80x98Ze werden verstuurd ter attentie van mij, dan zijn ze mijn bezit,xe2x80x99 legt hij uit. xe2x80x98Het was niet de bedoeling dat ik die boeken aan andere mensen op de afdeling zou weggeven. Ze zeiden: flikker die boeken alsjeblieft gewoon weg.xe2x80x99 

Meneer R., het afdelingshoofd van Emiels afdeling bij Kluwer, verklaart dat Emiel alleen tijdschriften toegestuurd kreeg. xe2x80x98Meneer R. is degene met wie ik een conflict heb, dankzij hem zit ik hier. Ik kreeg al die boeken gewoon toegestuurd. Sterker nog: ik krijg nog steeds boeken.xe2x80x99

Officier van justitie: xe2x80x98De directeur, meneer R., zegt: een hele serie boeken is van Kluwer uit 2009. Het is onmogelijk dat hij die heeft.xe2x80x99

xe2x80x98Ik zou meneer R. geen directeur willen noemen, dat is wat teveel eer. Hij is gewoon afdelingshoofd,xe2x80x99 reageert Emiel.

Hij gaat verder: xe2x80x98Iedereen kan die boeken opkopen. Soms heb ik ze zelfs eerder dan dat ze worden uitgegeven. Dat is dan toch echt het probleem van Kluwer. Als ik ze als derde kan kopen moeten zij onderzoeken waar het mis gaat.xe2x80x99 Emiel vertelt dat niemand van zijn afdeling ten nadele van R. heeft verklaard, omdat ze allemaal bang voor hem zijn. xe2x80x98Ze durven niet te zeggen waar het op staat.xe2x80x99

De rechter die het meest links zit, zit er wat vermoeid bij. Hij lijkt niet echt op te letten en kan een geeuw zo nu en dan niet onderdrukken.

Esther Vroegh stelt dat Emiel er alles aan heeft gedaan om het adres in Friesland te achterhalen waar hij die duizend boeken vandaan heeft, maar dat hem dat niet is gelukt. Ze kan wel een kopie laten zien van de belastingaangifte, waarin precies staat vermeld wat hij aan de boekenverkoop heeft verdiend.

De vermoeide rechter vraagt haar of ze een kopie van de aangifte heeft voor iedereen. Dat heeft ze niet, maar ze stelt voor om even aan de bode te vragen om kopiexc3xabn te maken, dat duurt hooguit twee minuten. xe2x80x98Dat moet u niet aan de bode vragen, u moet dat gewoon zelf overleggen,xe2x80x99 reageert de rechter gexc3xafrriteerd. De griffier schiet de advocaat te hulp: hij wil ook wel even een paar kopiexc3xabn maken.

Als de griffier terug is geeft Vroegh aan dat haar clixc3xabnt
xe2x80x98staat te popelen om wat boeken te laten zien.xe2x80x99 Emiel heeft een aantal Kluwerpublicaties bij zich, zodat de rechtbank kan zien wat voor boeken het zijn die hij op- en verkoopt.

In het ene boek staat een naam geschreven, van het andere boek zit een aantal paginaxe2x80x99s los. Emiel legt uit dat hij de losse paginaxe2x80x99s weer vastlijmt, en het boek zo kan doorverkopen. De officier van justitie geeft aan dat hij de boeken niet hoeft te zien, hij gelooft het zo ook wel. 

De vordering van de benadeelde partij komt neer op een bedrag van 41.749 euro, waarin ook de kosten zijn opgenomen die Kluwer heeft gemaakt voor een onderzoek in deze zaak.

Bij de behandeling van zijn persoonlijke omstandigheden vertelt Emiel dat hij nooit eerder in aanraking is geweest met justitie. Ook geeft hij aan dat hij niet wegens een reorganisatie bij Kluwer is weggegaan, maar dat hij zelf is opgestapt vanwege het conflict met meneer R., die daarop alles op internet heeft gezet, waardoor Emiel nergens meer aan de bak kon komen. Hij is nu voor zichzelf begonnen, als commercieel adviseur. Op zijn huis ligt al sinds februari 2010 beslag. Dat zou een tijd geleden al worden opgeheven, maar dat is nog steeds niet gebeurd. xe2x80x98Het moet nu over zijn, want ik ben er klaar mee,xe2x80x99 besluit hij.

De officier begint zijn requisitoir met te zeggen dat hij het xe2x80x98een bijzondere zaakxe2x80x99 vindt. Volgens hem is er voldoende wettig en overtuigend bewijs voor verduistering in dienstverband.

xe2x80x98Meneer is goed in het opwerpen van een rookgordijn. Wat hij zegt klopt niet met de feiten.xe2x80x99 Een voorbeeld van het rookgordijn zijn de mensen van wie hij de partijen boeken opkocht. xe2x80x98Meneer is een zakenman, dan is het niet logisch dat je geen personalia hebt,xe2x80x99 stelt hij. xe2x80x98Zoiets komt alleen voor in de illegale handel, dat is mij ambtshalve bekend.xe2x80x99 Volgens hem gebruikte Emiel zijn eigen boekenstroom om de boekenstroom van Kluwer te maskeren. xe2x80x98En dat ging dan via bolcom.nl. Ehxe2x80xa6 bolcom.com. Nou ja, u weet wat ik bedoel.xe2x80x99

Over de belastingaangifte zegt hij dat dat niks zegt: die kan net zo goed vlak voor de zitting in elkaar geflanst zijn.

Hij eist een werkstraf van 160 uur of een gevangenisstraf van 80 dagen, en een boete van 11.399 euro om de kosten van het recherchebureau te dekken. Wel zal hij zorgen dat het beslag op Emiels woning nu echt wordt opgeheven: hij dacht dat dat al gebeurd was.

Esther Vroegh belooft dat ze het kort zal houden. Ze is het eens met de officier van justitie dat dit een bijzondere zaak is: de zaak had eigenlijk bij de politierechter behandeld moeten worden. Ze stelt allereerst dat er nooit is besproken dat de boeken die via de verzendlijst werden toegezonden geen persoonlijke eigendommen zijn.

xe2x80x98De xc3xa9chte directeur verklaart dat hij inderdaad een email heeft van clixc3xabnt, waarin hij aangeeft dat hij van de verzendlijst afgehaald wil worden.xe2x80x99 Over het feit dat Emiel niet echt een goede administratie kan laten zien zegt ze dat zoveel mensen via internet spullen kopen xe2x80″ fietsen, huisdieren xe2x80″ en dat daar nooit en te nimmer een bon van is. Ze neemt het de officier van justitie kwalijk dat hij twijfelt aan de belastingaangifte. xe2x80x98Ik ga natuurlijk niet een in elkaar geflanste beschikking overleggen,xe2x80x99 zegt ze in zijn richting. xe2x80x98En waarom zou hij belastingaangifte doen als hij illegaal bezig is?xe2x80x99

De rechter die eerder zat te geeuwen, zit intussen verveeld met een touwtje te spelen. Hij draait het om zijn vingers en laat het dan weer losschieten.

Vroegh gaat verder: xe2x80x98Er kan niet bewezen worden dat hij zich wederrechterlijk goederen heeft toegexc3xabigend die aan zijn baas toebehoren.xe2x80x99 Met de vordering van de benadeelde partij kan ze niet zoveel, omdat de factuur niet gespecificeerd is.

In zijn laatste woord geeft Emiel aan dat hij absoluut geen rookgordijn heeft opgeworpen, dat hij juist aan alles heeft meegewerkt. Daarmee is de zitting afgelopen.

Twee weken later is de uitspraak. De rechtbank wijst alle verdenkingen van de hand: Emiel moet alleen een boete van 450 euro betalen.