Op dinsdagmorgen 12 april om 9 uur heeft zich al een behoorlijk aantal mensen verzameld in de Utrechtse rechtbank, waar het proces in de zogenaamde xe2x80x9cski-moordzaakxe2x80x9d gaat plaatsvinden.
Bij binnenkomst wordt echter meteen al duidelijk dat we nog zeker een uur moeten wachten voordat de zaak kan beginnen. Om iets na tienen mag dan eindelijk iedereen de zalen binnen. In de zaal waar de verdachten terecht staan, is maar beperkte ruimte xe2x80″ voor familie en pers xe2x80″ waardoor andere bezoekers vanuit een andere zaal de zaak moeten volgen.
Meteen valt op dat in de andere zaal het geluid beter is dan ooit: de microfoons van de advocaten en verdachten staan hard aan, waardoor iedereen de gesprekjes die normaal niet hoorbaar zijn, nu gewoon kan meeluisteren.
Zo valt te horen dat verdachte Ricardo A. aan zijn advocaat, Willem-Jan Ausma, vertelt dat ze zo laat zijn omdat xe2x80x9cwe moesten wachten op iemand anders, dat duurde drie kwartier. En daarna stonden we ook nog in de file.xe2x80x9d
De zaken van Ricardo A. en Ricardo van V. worden tegelijkertijd behandeld. Van V. wordt bijgestaan door Mr. Malewicz en Mr. Van der Velden. Ricardo A. is een kleine, brede jongen. Hij draagt een felgroene trui. Ricardo van V. is zo ongeveer zijn tegenbeeld: hij is lang, mager en geheel in het zwart gehuld. De beide vrienden worden ervan verdacht dat ze op 1 februari 2010 hun vriend Mike Oostinjen in Tsjechixc3xab vermoord hebben door middel van messteken, schoppen en slaan.
Voordat begonnen wordt met de behandeling van de feiten, vraagt mr. Ausma of het mogelijk is om de feitenbehandeling in de ochtend te doen: hij heeft xe2x80x9cpersoonlijke verplichtingenxe2x80x9d, waardoor hij er in de middag niet bij kan zijn. De voorzitster van de rechtbank, mevrouw mr. P.J. Baauw, denkt dat dit wel moet lukken, en begint met de inhoudelijke behandeling.
xe2x80x9cEind januari 2010 rijdt u met zijn driexc3xabn naar Tsjechixc3xab. Het is een vermoeiende reis, het weer is lastig, maar verder lijkt het, gezien de fotoxe2x80x99s, een prettige reis,xe2x80x9d begint ze. Ze wil van de jongens zelf horen hoe het daarna verder is gegaan.
xe2x80x9cDe sfeer was gewoon heel gezellig. We hadden een leuke tijd,xe2x80x9d zegt Ricardo van V. Nadat de jongens zich hebben omgekleed in het huis van de ouders van Ricardo A. gaan ze naar een restaurant om te eten.
Daar slaat de sfeer om. Als Ricardo A. en Mike even gaan roken wordt Mike ineens erg boos op Ricardo van V. Volgens hem is Van V. bezig om Mischa, de dochter van een Tsjechische kroegbaas, af te pakken van A.
xe2x80x9cHet maakte mij eigenlijk niet zoveel uit, maar Mike vond het erg belangrijk,xe2x80x9d vertelt A. Buiten het restaurant wordt Mike zo boos dat A. niks doet om Van V. tegen te houden, dat hij hem een klap op zijn hoofd geeft. A. valt tegen de muur en slaat terug, maar als er iemand aankomt is de ruzie over.
Ze gaan terug het restaurant in en er is niks meer aan de hand. Mike is alleen wat stilletjes. Na het eten gaan ze naar een tequilaparty in de kroeg van Mischaxe2x80x99s vader. Daar worden de jongens alle drie erg dronken. Mischa verklaart dat Ricardo van V. na de tequilaparty als eerste naar huis is gegaan. Zelf kan hij zich niet herinneren dat hij in zijn eentje terug is gegaan.
De vader van Mischa verklaart dat hij Ricardo A. en Mike een lift naar huis heeft gegeven. Hij vond het onverantwoord om de twee jongens zelf naar huis te laten gaan: ze waren erg dronken en het was glad op de weg. Tijdens die autorit is er volgens hem geen sprake van ruzie tussen de twee.
Bij het huis aangekomen ontstaat er weer ruzie over Mischa. Al ruzixc3xabnd gaan de jongens naar binnen, waar de sfeer volgens de beide Ricardoxe2x80x9ds xe2x80x9cexplosiefxe2x80x9d is. xe2x80x9cMike vond het niet leuk dat ik aan het praten was met Mischa,xe2x80x9d vertelt Ricardo van V. xe2x80x9cHij pakte mijn vinger beet en begon die om te buigen.xe2x80x9d Ricardo A. springt ertussen, er wordt geduwd en geslagen. De stem van Ricardo van V. slaat steeds over als hij verder vertelt: xe2x80x9cHet leek net of er bij Mike een stop om ging. Hij begon wild om zich heen te slaan.xe2x80x9d
Een van de andere rechters vraagt aan de jongens of ze weten op welk moment en door wie de deur van het huisje is opengedaan. A. vertelt dat hij op een gegeven moment wel dacht: die deur moet open, maar hij weet niet of hij dat toen gedaan heeft. Van V. kan het zich ook niet herinneren.
Ricardo A.: xe2x80x9cOp een gegeven moment werd het heel explosief, begon Mike helemaal om zich heen te rossen.xe2x80x9d A. krijgt een klap op zijn neus, en gaat out. Vanaf dat moment kan hij zich, tot aan de volgende ochtend, niets meer herinneren. Ook bij Van V. gaat op een gegeven moment het licht uit. xe2x80x9cIk werd erg bang door de reactie van Mike,xe2x80x9d vertelt hij. xe2x80x9cIk had nog nooit iemand zo agressief gezien.xe2x80x9d
De herinnering van Ricardo van V. begint pas weer als hij op de drempel tussen de keuken en de woonkamer wakker wordt door het geschreeuw van Mike, die buiten ligt.
Als Van V. wakker wordt ziet hij eerst zijn eigen hand, onder het bloed en met veel snijwonden. Hij loopt op het geroep van Mike af (die iets roept als xe2x80x9cscheisxe2x80x9d, de bijnaam die Mike en Ricardo van A. voor elkaar hadden) en ziet hem door het raam liggen, bebloed in de sneeuw. In paniek probeert hij de voordeur open te trappen xe2x80″ hij kan de sleutel niet vinden. Als dat niet lukt, en als het hem ook niet lukt om Ricardo A. wakker te maken, besluit hij diens moeder te bellen. Zij probeert hem kalm te krijgen en geeft hem instructies waar hij de reservesleutel kan vinden.
xe2x80x9cU dacht niet: ik heb hier iets mee te maken?xe2x80x9d wil de rechter weten. xe2x80x9cNee,xe2x80x9d antwoordt Van V. xe2x80x9cIk al helemaal niet,xe2x80x9d geeft Ricardo A. aan. xe2x80x9cMike was een van mxe2x80x99n beste vrienden.xe2x80x9d
Omdat het Van V. nog steeds niet lukt om Ricardo A. wakker te krijgen, sleept hij Mike zelf naar binnen. Uit sectie blijkt later dat Mike is gestoken en gesneden in zijn hoofd, zijn romp en zijn nek. Ook is hij geschopt en geslagen. Hij heeft zich duidelijk geprobeerd te verdedigen, maar een halswond wordt hem uiteindelijk fataal.
Mike leeft nog als Ricardo A. wakker wordt en een vriend van de familie A., die gebeld was door de moeder van A., bij het huisje aankomt. Hij treft de jongens naar eigen zeggen xe2x80x9cin dronken toestandxe2x80x9d aan, en uit een alcoholtest blijkt dat de jongens op dat moment nog steeds een aanzienlijke hoeve
elheid alcohol in hun bloed hebben.
Niet veel later arriveert de ambulance en overlijdt Mike. De beide Ricardoxe2x80x99s worden direct meegenomen naar het politiebureau. Allebei geven de jongens aan, nog voordat ze op het politiebureau zijn, dat het ging om zelfverdediging. De rechters stellen hier veel vragen over. xe2x80x9cAls iemand je aanvalt dan is het toch zelfverdediging,xe2x80x9d legt Ricardo A. uit. xe2x80x9cMaar waarom noemde u het zelfverdediging als u de gevolgen nog niet eens wist?xe2x80x9d vraagt de voorzitster zich af. Er komt niet echt een duidelijk antwoord van de jongens, dus uiteindelijk laat de rechtbank het er maar bij zitten.
Op het Tsjechische politiebureau aangekomen leggen ze meteen een verklaring af. De verklaring van Ricardo van V. komt erop neer dat ze met zijn tweexc3xabn Mike hebben gestompt, waarna hij op de grond is gevallen.
Van V. zou toen een mes hebben gepakt en hebben ingestoken op Mike. Op een gegeven moment zou het mes zijn gevallen en zijn opgeraapt door Ricardo A., die ook nog een keer steekt. Ricardo van V. staat niet achter deze verklaring. Volgens hem heeft hij dat alleen maar verklaard vanwege de vraagstelling xe2x80″ er werden situaties voorgelegd waarop hij antwoordde: xe2x80x9chet zou zo gebeurd kunnen zijnxe2x80x9d xe2x80″ en vanwege het dreigement dat hem een gevangenisstraf van veertien jaar stond te wachten als hij niks zei.
Advocaat Ausma voegt daar nog wat aan toe: een verklaring als deze, die direct na de aanhouding is afgenomen, mag volgens de Tsjechische wet niet als bewijs worden gebruikt. Met deze verklaring moet dan ook niks worden gedaan.
De rechtbank vindt het vreemd. Het zou betekenen dat de jongens over alles wat ervoor en erna is gebeurd wel goed hebben verklaard, maar over het tussenstuk niet. xe2x80x9cWat is er dan gebeurd?xe2x80x9d wil de rechter weten. Maar Ricardo A., die zich niks kan herinneren van het tussenstuk, wil daar geen invulling aan geven.
In het huis en op de kleding van de jongens worden een aantal DNA-sporen aangetroffen. Zo zitten er onder de nagels van Ricardo A. verschillende bloedsporen die matchen met DNA van Mike.
Dat kan kloppen, A. heeft xe2x80x98s ochtends, toen Mike nog leefde, diens hoofd vastgehouden en geprobeerd hem wakker te houden. Over een spijkerbroek van hem die in de keuken, doordrenkt met bloed van Mike, werd gevonden, kan hij niks zeggen. Hij weet niet hoe die daar gekomen is.
In de wasbak in de keuken ligt het mes waarmee Mike gestoken is. Op het lemmet zit het bloed van Mike, op het handvat wordt DNA van Ricardo van V. aangetroffen.
Ook op een spade, die buiten staat, wordt het DNA van Van V. op het handvat aangetroffen, en het bloed van Mike op de andere kant. In de keuken wordt ook een handdoek met Mike's bloedsporen gevonden. Het lijkt erop alsof het mes aan de handdoek is afgeveegd. Mr. Malewicz onderbreekt: volgens hem is het helemaal niet duidelijk dat de gevonden bloedsporen op de handdoek veegsporen zijn, daar lijkt het niet eens op.
Voorzitster Bauw haalt nog een aantal zaken uit het dossier aan, voordat de partner van Mike haar slachtofferverklaring mag voorhouden.
Kort nadat Mike naar binnen is gesleept stuurt Ricardo A. een sms'je naar zijn oma: xe2x80x9cWe hebben Mike bijna vermoord.xe2x80x9d En naar anderen stuurt hij: xe2x80x9cIk ga waarschijnlijk naar de gevangenis in Tsjechixc3xab voor een paar jaar. Dat je 't weet.xe2x80x9d
De rechter wil weten wat de jongens op dat moment, in die situatie dachten. Ze neemt geen genoegen met interpretaties achteraf. xe2x80x9cOp dxc3¡t moment dacht u: dat hebben wij gedaan?xe2x80x9d
Ricardo A. is even stil en zegt dan: xe2x80x9cJa, we waren met z'n driexc3xabn, dus als xc3xa9xc3xa9n verwond is dan lijkt me dat logisch.xe2x80x9d Op de vraag of er nog een ander bij betrokken kan zijn geweest, antwoorden de beide jongens ontkennend.
In de omgeving van de drie vrienden is met veel verbazing gereageerd. Het waren alle drie rustige jongens, die nooit met politie en justitie in aanraking zijn geweest.
Geen van de jongens stond bekend als gewelddadig. Het enige dat bekend is, is dat Mike aan de antidepressiva zat: bepaalde stoffen in de medicatie zouden in combinatie met alcohol van invloed kunnen zijn geweest op zijn gedrag.
De partner van Mike, een 25-jarige vrouw, leest haar slachtofferverklaring voor. Nog voordat ze goed en wel zit, begint ze te huilen.
Ze vertelt dat deze skivakantie betekende dat zij en Mike elkaar voor het eerst in vier jaar een week niet zouden zien. Omdat ze elkaar elke dag even bellen of sms'en (xe2x80x9chxc3xa9 moppie, alles goed?xe2x80x9d) vermoedt zij op de avond dat de jongens op de tequilaparty zijn al dat er iets mis is. Als hij de volgende ochtend nog steeds niks van zich heeft laten horen weet ze dat hij dood is.
xe2x80x9cOp 14 februari kreeg ik mijn Valentijnscadeautje, in een lijkzak,xe2x80x9d vertelt ze snikkend. Mike is helemaal toegetakeld. xe2x80x9cZo wordt een beest nog niet afgeslacht.xe2x80x9d
Ricardo A. huilt, hij wrijft met zijn handen over zijn ogen. Zijn advocaat legt even een hand op zijn schouder. Ook Ricardo van V. houdt het niet droog. Nadat ook de verklaringen van Mike's familie zijn voorgelezen wordt de zitting geschorst.
Bij terugkomst is mr. Ausma inmiddels vervangen door kantoorgenoot Onno de Jong. Een van de aanwezigen in de zaal reageert verbaasd: xe2x80x9cHeeft die advocaat z'n pruik afgedaan?xe2x80x9d Het verschil in haardos kan inderdaad niet groter zijn.
Er hebben inmiddels vier getuige deskundigen plaatsgenomen. Ze zijn op het scherm niet te zien maar wel te horen, al is het lastig de stemmen bij de juiste persoon te plaatsen. Allereerst gaat het over Ricardo A. De psycholoog die hem heeft onderzocht komt tot de conclusie: in z'n hoofd zit het wel goed. Waar het vooral om gaat is de kortstondige amnesie, het geheugenverlies op het moment dat Mike werd neergestoken en buiten terecht is gekomen.
Volgens de neuroloog, meneer Jonker, kan een klap op het hoofd, in combinatie met alcohol en vermoeidheid de amnesie van Ricardo A. verklaren. Hij heeft zeer waarschijnlijk een zware hersenschudding opgelopen van de klap die Mike hem gaf.
Een van de rechters wil weten of iemand nog in staat is om, tijdens een amnesie, te schoppen, te slaan of te steken. Daar moet de andere deskundige, meneer Kruisdijk, lang over nadenken. Uiteindelijk geeft neuroloog Jonker aan dat men tijdens een amnesie geen doelgerichte handelingen kan uitvoeren, maar wel reflexmatige, automatische handelingen als traplopen en tandenpoetsen. xe2x80x9cHet is hoogst onwaarschijnlijk dat iemand op zo'n moment een gerichte actie onderneemt als schoppen en slaan,xe2x80x9d voegt hij nog toe.
De jongste rechter vraagt zich af of zelfverdediging als reflex kan worden beschouwd. Jonker denkt diep na. xe2x80x9cDat is een cruciale vraag,xe2x80x9d be
gint hij. Aarzelend gaat hij verder: xe2x80x9cIk kan me voorstellen dat, als je in een levensbedreigende situatie zit, je zelfverdediging toepast.xe2x80x9d
De officier van justitie, meneer Van Noort, vindt het nogal opmerkelijk dat beide jongens tegelijkertijd amnesie hebben en wil weten of dat kan. Neuroloog Jonker kan er niet al te veel over zeggen: sommige omstandigheden zijn bij beiden hetzelfde, andere niet. xe2x80x9cKomt het vaker voor dat twee mensen tegelijkertijd amnesie hebben?xe2x80x9d wil de officier weten. Maar hoe hij zijn vraag ook formuleert, Jonker kan er geen duidelijk antwoord op geven. xe2x80x9cHet kan evengoed wel als niet,xe2x80x9d is zijn conclusie. xe2x80x9cDe omstandigheden moeten, vooraf aan amnesie, erg extreem zijn willen beide mensen een amnesie krijgen.xe2x80x9d
Er wordt nog lang op door gegaan. De volgende dag, woensdag, wordt de zitting hervat en is het tijd voor het requisitoir en de pleidooien. Tegen beide Ricardo's wordt veertien jaar cel gexc3xabist, het vonnis: acht jaar. Meer hierover zie hier
(verslag: Anna Korterink)
misdaadjournalistblog 
Leave a Reply