Zaterdag 7-11: Paling voor 't hekje & Corine de Ruiter bij Joop

Alvast voor de agenda: "Vrijdag 13 november om half elf komen Brian en Cor P. (alias de Paling) voor, samen met H. S. Zij worden verdacht op 10 augustus 2009 in Amsterdam Marlon Dalfour te hebben neergeschoten. In 2009 zouden zij vier autoxe2x80x99s in Utrecht, Nieuwegein en Best hebben gestolen. In Voorschoten zouden zij bij een bedrijf hebben ingebroken. Tevens worden ze ervan verdacht kentekenplaten te hebben gestolen. Zij waren in het bezit van vervalste paspoorten."

Dit gaat uiteraard over de ‘tattoo-killers’

                                                              *

Bij tijd en wijle besteed ik aandacht aan een hoofdstuk uit mijn nieuwe boek ‘Vrouwen in het kwaad’. Hoofdstuk dertien is een interview met professor Corine de Ruiter. Zij heeft sinds deze week een column op de nieuwe website joop.nl

Onderstaand het eerste stuk uit het hoofdstuk in het boek.

"Professor dr. Corine de Ruiter (Wisch, 1960) is hoogleraar Forensische Psychologie aan de Universiteit Maastricht en senior onderzoeker bij het Trimbos-instituut in Utrecht. Ze treedt vaak op als getuige-deskundige in strafzaken, waarbij het huidige tbs-stelsel het nogal eens moet ontgelden. Het botst geregeld met bijvoorbeeld het Pieter Baan Centrum, waar gedragsdeskundigen in opdracht van justitie de zielenroerselen van verdachten onder de loep nemen.

Hoe xe2x80x98toerekenbaarxe2x80x99 is iemand die een ernstig delict pleegt en hoe stel je vast hoe groot het risico op herhaling is? De Ruiter introduceerde in Nederland het gebruik van de checklist voor psychopathie van de Canadese psychofysioloog Dr. Robert D. Hare. Psychopaten worden omschreven als  xe2x80x98gewetenloos, zonder schuldgevoel, niet in staat emoties van andere mensen aan te voelenxe2x80x99 maar er is nog veel onbekend op dit terrein. Bijvoorbeeld hoeveel het er zijn, in Nederland, en hoe de verdeling is tussen mannen en vrouwen. Mensen die op twintig kenmerken meer dan dertig punten (de scores per kenmerk varixc3xabren tussen 0 en 2) scoren, zijn volgens de checklist psychopaat. Factoren zijn bijvoorbeeld de mate van gewetenloosheid, gebrek aan inlevingsvermogen en impulsiviteit.

De Ruiter, van origine klinisch psycholoog, raakte gexc3xafnteresseerd in het onderwerp toen ze betrokken werd bij een project over de gehechtheidsrelaties bij tbs-gestelden. In 1995 ging ze werken bij de Van der Hoevenkliniek in Utrecht.

"Wat mij vooral interesseerde: hoe kun je voorkxc3xb3men dat mensen in herhaling vallen. Tbs is er niet om mensen gelukkig te maken, maar om ervoor te zorgen dat ze niet opnieuw delicten plegen. Het is in de eerste plaats bedoeld als veiligheidsmaatregel, maar ik merkte dat in de kliniek de nadruk lag op: hoe kunnen we er betere mensen van maken. Vanuit het idee: als ze maar de goede opleiding hebben, een diploma, dezelfde omstandigheden als andere mensen, dan komt het wel goed. Het geloof in maakbaarheid, in de heropvoedbaarheid. Maar bij sommige mensen is in hun jeugd al zoveel misgegaan, dat is haast niet meer te herstellen. Dat besef begint de laatste jaren iets meer door te dringen.xe2x80x9d

Marc Dutroux werd tijdens het proces in Aarlen aangeduid als ‘de perfecte psychopaat’. Hoe kun je dat zien, ben je dat al vanaf je geboorte?

De oorzaak van het ontstaan van psychopathie is een van de meest interessante onderzoeksgebieden, maar daar is nog niet veel over bekend. Je kunt wel vaststellen dat bijvoorbeeld 9 van de 10 seriemoordenaars psychopaat zijn. En je kunt vaststellen of iemand wel of geen psychopaat is. Uit onderzoeken in met name Canada en de Verenigde Staten blijkt nu ook dat als je een test doet bij kinderen van een jaar of zes die psychopathische trekken vertonen, dat er duidelijke verschillen zijn met andere kinderen. Je laat ze bijvoorbeeld kijken naar gezichten met verschillende emotionele uitdrukkingen: boos, angstig, blij, voor iedereen herkenbare emoties. Met een hersenscan kun je constateren dat er bij kinderen met psychopathische trekken geen hersenactiviteit waarneembaar is in bepaalde delen van de hersenen, terwijl je dat bij andere kinderen wel duidelijk ziet. Ze voelen er niets bij en kunnen niet waarnemen wat voor emoties iemand uitstraalt.

In de afgelopen jaren zijn er een paar schokkende gebeurtenissen geweest waarbij de daders als duidelijke psychopaten zijn aangeduid: de moord op Maja Bradaric in Nijmegen en het doodschieten van docent Hans van Wieren in Alphen aan de Rijn. Is dat een nieuwe ontwikkeling?

Het aantal jeugdigen dat ontspoort is aan het toenemen. Als je kijkt naar minderjarige verdachten (tussen 12 en 17 jaar) van ‘misdrijven tegen het leven’, dan zie je dat het gemiddelde vanaf 1952 tot het begin van de jaren zeventig lag op 1 per 100.000. Tot het begin van de jaren negentig loopt het op tot ongeveer 10 en vanaf 1993 schiet het ineens omhoog, tot ruim 30 in 1996, dat is een extreme stijging. Het is een beetje het oude verhaal van de maatschappelijke ontwikkelingen: individualisme, consumentisme, iedereen denkt dat hij alles moet kunnen hebben, er is minder sociale controle, er zijn verschillende etnische groepen die niet met elkaar overweg kunnen. Veel mensen lopen hierdoor rond met meer interne spanningen en dan zijn er twee mogelijkheden: het kan naar binnen gaan en dan word je angstig en depressief, of naar buiten en dan komt het tot uiting in anti-sociaal gedrag: geweld, agressie, criminaliteit."

Verder gaat het onder meer over de Iowa Gambling Task, een experiment over xe2x80x98de vrije wil.xe2x80x99 Proefpersonen spelen een kaartspel met als inzet zoveel mogelijk geld te winnen. Op verschillende momenten moeten ze aangeven of ze een bewuste strategie hanteren. Een van de conclusies is dat beslissingen die op lange termijn voordelig blijken te zijn, worden bexc3xafnvloed door onbewuste, automatische, emotionele processen. Groepen die heel slecht scoren bij deze Iowa Gambling Task blijven kiezen uit de nadelige stapels kaarten, zelfs als ze bewust weten welke strategie hun winst oplevert.