misdaadjournalistblog

     (Tweede reportage voor Panorama)

De Nederlanders op Bonaire halen opgelucht adem: het Natalee-Holloway-scenario van Aruba is hen bespaard gebleven. Na een valse start heeft de politie met ongekende inzet jacht gemaakt op de dader, waarbij het vinden van het lichaam van Marlies van der Kouwe de hoogste prioriteit had. Met een slimme truc werd verdachte Rayan Pietersz in de val gelokt. Toen hij toehapte, hoefde de politie alleen nog maar te zorgen dat het lijntje niet brak.

"Wat is er bij Hato aan de hand? Er vliegt daar de hele tijd een toestel van de kustwacht." Aimed Ayubi (35) is de best ingevoerde verslaggever van Bonaire, hij voorziet radio en tv (Bo-TV) en een krant van nieuws, overal op het eiland heeft hij mensen die hem tippen. Als hij op maandagmiddag 22 september tegen kwart voor vijf het telefoontje over het vliegtuig krijgt, belt hij meteen de politie maar die geeft nog even niet thuis. Aimed spoedt zich naar Hato, waar hij een kwartier later officier van justitie David van Delft en drie politiemensen tegen het lijf loopt. Van Delft wil alleen bevestigen dat er iemand wordt vermist en dat het niet om een minderjarige gaat. Aimed zet zijn eiegn onderzoek voort en meldt om half acht al op de zender dat het om de 24-jarige M. v.d. K. gaat, die nog maar kort op het eiland was en bij de apotheek werkte. Een uur later al houdt de politie een persconferentie.

Officier van justitie Van Delft (57) is een man die het klappen van de zweep kent. In de jaren negentig was hij het gezicht van justitie in de zaak tegen de Bende van Venlo, maar hij kende de Antillen ook al: van 1990 tot 1994 was hij officier van justitie op Curaxc3xa7ao. Van Delft: "Als je eenmaal in de tropen hebt gewoond bestaat de rest van je leven uit heimwee en verlangen, je raakt eraan verslaafd als je er je draai kunt vinden."

Per 1 januari 2007 is hij ‘chef de poste’ op Bonaire, waar tot dan toe geen eigen parket was. Het sprookje dat Bonaire amper criminaliteit kent, gaat allang niet meer op. xe2x80x9cWe hebben de handen vol aan geweld, inbraken, toeristenberovingen, zedenzaken, Bonaire heeft haar eigen criminaliteit op eigen schaal, ik heb elke maand twee propvolle zittingsdagen. Op Bonaire is een volwassen vorm van criminaliteit gekomen."

Maar vxc3xb3xc3xb3r het drama-Marlies werd daar weinig over gesproken. Bonaire is xe2x80x98booming businessxe2x80x99. Er worden op grote schaal luxe villaxe2x80x99s uit de grond gestampt, op massatoerisme zit niemand te wachten, wel op Europeanen met goed gevulde portemonnees die zich hier willen vestigen. Na de verdwijning van Marlies hing het doemscenario van Aruba als een zwaard van Damocles boven het eiland: als ze niet gevonden zou worden, zou dat nog jarenlang telkens opnieuw negatieve aandacht genereren. Niet alleen voor de familie van Marlies, ook voor het eiland is het van groot belang dat de zaak wordt opgelost.

Voor Van Delft begon het op die maandagmiddag om half drie toen hij werd gebeld door korpschef John Schagen: er was mogelijk sprake van een ontvoering. Van Delft: "Om tien over half drie was ik op zijn werkkamer en werd mij meegedeeld wat er die ochtend was gebeurd. De vriendenclub van Marlies had opnieuw gemeld dat ze spoorloos was."

Vanaf dat moment kwam er een trein in beweging die voorlopig niet meer zou stoppen. "Om half vijf was de eerste huiszoeking, om kwart voor vijf ging het vliegtuig van de kustwacht de lucht in, om vijf uur werd de eerste zoektocht gehouden op een plaats delict." 24 uur later draaide er een volledig toegerust rechercheteam dat op het hoogtepunt bestond uit zo’n zestig mensen. Vanuit Curaxc3xa7ao en Nederland waren deskundigen en politiemensen ingevlogen, met xc3xa9xc3xa9n doel voor ogen: Marlies terugvinden. Als het even kon levend, maar die hoop was al spoedig verdwenen.

Op donderdag wordt de eerste verdachte aangehouden, Rayan Pietersz, op verdenking van ontvoering en het ombrengen van het slachtoffer. In de dagen erna volgen meer arrestaties. De tenlastelegging is ruim: verdenking van betrokkenheid bij ontvoering en wederrechtelijke vrijheidsberoving. Maar wat de rol van de verdachten precies zou zijn geweest, daarover komt van de kant van justitie geen enkele mededeling. Rayanxe2x80x99s moeder dekt haar zoon: xe2x80x98No body, no case, zegt ze tegen een verslaggever. Wat op dat moment nog maar weinig mensen weten is dat Rayan Pietersz zijn geheim al heeft verteld aan zijn negentienjarige vriend Kucho. Rayan zelf is al snel in beeld gekomen: het politieteam heeft alle beelden van bewakingscameraxe2x80x99s in Kralendijk binnengehaald en bestudeerd en de laatste uren van Marlies in kaart gebracht.

Verslaggever Aimed Ayubi: "Vanaf de eerste dag wist ik dat ze in Karel’s Bar was geweest. Mike, de jongen die op de herdenkingsbijeenkomst namens de vrienden het woord voerde, werkt daar in de bar. Hij vertelde dat Marlies een rustig meisje was, dat ze geen alcohol dronk en hoe ze die avond gekleed was. Dat wist de politie toen nog niet eens. Ze droeg een driekwart spijkerbroek, een blauwe bloes en slippers."

Op de beelden van de vijf camera’s bij Karel’s Bar is te zien hoe Rayan die avond verschillende meisjes die hij niet kent, aanspreekt op de manier van ‘Hxc3xa9 schatje, je ziet er lekker uit, wil je wat drinken?’ En dat hij zelf veel whisky drinkt.

Ayubi: "We kenden Rayan. Hij was nog niet zo lang vrij, hij had zes jaar in de gevangenis op Curaxc3xa7ao gezeten voor een verkrachting.xe2x80x9d

Op zijn zestiende had hij ook al een meisje verkracht. Hij staat bekend als een rustige jongen, die onde
r invloed van sterke drank agressief wordt. Vroeger gebruikte hij ook drugs. Zijn moeder heeft hem altijd de hand boven het hoofd gehouden, hij is een echt moeders- en omakindje, zijn vader heeft zich nooit met de opvoeding bemoeid, was ook al snel uit beeld en houdt zich ook nu helemaal op de achtergrond, bijna niemand weet wie zijn vader is.

Dat de verdenking snel uit Rayan valt, komt ook doordat hij op hetzelfde tijdstip als Marlies – kwart over xc3xa9xc3xa9n – plotseling bij Karel’s Bar bleek te zijn vertrokken.

Verslaggever Ayubi spreekt met de operator van het WEB xe2x80″ het Water en Elektriciteits Bedrijf – die de aanval op Marlies voor zijn ogen heeft zien gebeuren. Marlies fietste over het pad naast de weg, vlak langs het hek van het WEB, en was op minder dan honderd meter van haar appartement toen ze werd aangevallen door een donkergeklede man op een zwarte scooter zonder nummerplaat en zonder verlichting. De aanval was hard, Marlies werd geslagen en ze viel, daarna trok de man haar mee de weg op en zette haar op zijn scooter voor zich.

Ayubi: "Ze is waarschijnlijk met haar achterhoofd op het asfalt gevallen en was al bijna bewusteloos. Hij heeft haar bij de keel gegrepen, de bewaker hoorde drie keer een gesmoord geluid, ‘aah’, toen is hij meteen met haar weggereden."

Rayan slaat meteen rechtsaf, naar de heuvels (de weg op deze foto) en rijdt via binnenwegen en de kleine dorpen naar de wijk Tera Kora, waar zijn moeder en zijn oma wonen. Dichtbij het huis van zijn oma stopt hij. Waarschijnlijk heeft hij Marlies hier even ergens aan de kant van de weg in de bosjes gelegd. De tas van Marlies, met onder anderen haar paspoort, legt hij in een oude volkswagen achter oma’s huis. Dan rijdt hij verder naar een min of meer afgelegen plek in de wijk Amboina, waar hij Marlies een meter of tien vanaf een zandpad in de ‘mongi’ legt, zoals de op Bonaire overal voorkomende begroeiing van struikgewas en cactussen wordt genoemd. Aan het eind van de rit gaat hij naar het huis van zijn achternicht Rayenne, met wie hij veel optrekt. Hij woont bij haar en zijn zestienjarige vriendin logeert bij haar. Zij heeft die avond vergeefs in bed op hem liggen wachten. Als Rayan diep in de nacht thuiskomt, zegt hij dat hij met de scooter is gevallen, hij zit onder de modder. De vriendin wast zijn kleren.

Van de politie heeft hij de eerste dagen nog niet veel last. De operator van het WEB had meteen het alarmnummer gedraaid en na twintig minuten waren er inderdaad twee agenten ter plaatse verschenen. Ayubi: "De operator heeft verteld wat hij had gezien, en twee bewakers die er meteen op af waren gekomen. Dat het meisje werd aangevallen en meegenomen, maar ze hebben gewoon de fiets en de slipper opgepakt en in de pickup gelegd en zijn naar het bureau gereden zonder iets te doen. Ze deden het af als een vermissing en dan doen ze de eerste 24 uur niets. Maar het was geen vermissing." De fiets blijft de hele zondag bij het bureau staan, de plek waar het gebeurd is wordt ook niet onderzocht en de agenten vinden het ook niet nodig melding te maken van het voorval.

Rayan moet zijn hart luchten over wat er is gebeurd en doet dat tegenover zijn vriendje Siegfried Marchena, die meestal Kucho wordt genoemd. Het is een jongen van negentien die bij zijn oma woont en hoog opkijkt tegen Rayan: mede dankzij zijn gevangenisstraf heeft Rayan een behoorlijke status. Kucho is zelf vanaf zijn zestiende actief als inbreker, heeft ook een aantal maanden vastgezeten en heeft veel respect voor de oudere macho. Rayan vertelt hem: "Ik wilde dat meisje bestelen, maar ze is bewusteloos gegaan." Hij vertelt ook waar ze ligt. Kucho, als goede vriend, wil hem helpen: "Ik ga die body voor jou verbranden."

Op dinsdagmiddag gaat Rayan met zijn scooter naar het benzinestation waar zijn broer Vincent werkt. Hij koopt er een blik benzine. Als de politie dat later ontdekt, zegt hij dat het voor de auto van zijn moeder was en zijn moeder bevestigt dat, maar in werkelijkheid geeft hij de benzine aan Kucho die ermee naar de plek gaat waar Marlies ligt. Op xc3xa9xc3xa9n plek verbrandt hij haar kleren en spullen van haar, een meter of tien verderop graaft hij een gat, legt haar lichaam daarin en steekt ook dat in brand. Maar hij heeft veel te weinig benzine en het is nat, ze verbrandt maar gedeeltelijk, vooral aan haar onderlichaam, haar hoofd wordt het minst aangetast.

Op donderdag wordt Rayan aangehouden als hij tegelijk met nichtje Rayenne op weg is naar zijn werk. In haar auto gaan ze samen naar het Plaza Hotel van Van der Valk, waar Rayan via een uitzendbureau in de huishouding werkt. De auto van Rayenne wordt helemaal gescreend, maar er wordt niks verdachts gevonden en nicht Rayenne wordt ook niet aangehouden. Wel zal zij de sleutelfiguur worden in het onderzoek, maar dat gaat niet zomaar, het is vooral op dit punt waar officier Van Delft het heeft over "briljant tactisch en technisch politiewerk" en "goede samenwerking en kennis van de cultuur."

Maar er is meerxe2x80xa6

Rayan wordt de eerste dagen onder tamelijk erbarmelijke omstandigheden opgesloten in het politiebureautje in Rincon. Voor de bewaking wordt een particulier beveiligingsbedrijf ingeschakeld. Aimed Ayubi: "Een bewaakster van dat bedrijf heeft Rayan zogenaamd stiekem een mobiele telefoon gegeven. Hij is gaan bellen met zijn moeder, met die vriend Kucho en met zijn nicht Rayenne. Als een politieman die telefoon had gegeven, hadden ze later een probleem gehad."

Dankzij deze telefoon weet de politie wie de belangrijkste con
tacten zijn van Rayan en dat blijkt goud waard. De rechercheurs zetten vol in op Kucho en nicht Rayenne. Kucho wordt aangehouden, maar geeft voorlopig geen krimp: no body, no case. Uitgebreide gesprekken van de rechercheurs, die het vertrouwen van Rayenne weten te winnen, geven de doorslag. Zo vertelt Rayenne dat ze een aantal keren op verzoek van Rayan langs een bepaalde plek zijn gereden, waar Rayan had gezegd: "Daar in de mongi liggen altijd een heleboel gestolen goederen."

Het is de plek waar Marlies later gevonden zal worden, maar op het eerste gezicht is er niet veel te zien en Rayenne weet de locatie ook niet heel exact. Ze weet ook niet dat Marlies daar ligt, dat heeft Rayan niet gezegd, hij had het alleen over ‘gestolen spullen.’ Maar de ervaren rechercheurs pikken het signaal goed op en vermoeden dat Rayan iets had met die plek en dat ze daar hun aandacht op moeten richten. Dat Rayan een aantal keren terugwilde naar deze plaats delict was waarschijnlijk om vast te stellen dat hij veilig was, dat Kucho de boel goed had weggewerkt en dat de politie de plek nog niet in het vizier had.

Het duurt tot vrijdagavond 17 oktober voor Marlies wordt gevonden. Met een beetje hulp van orkaan Omar en overvloedige regenbuien waardoor het ondiepe graf gedeeltelijk wordt blootgelegd, maar zonder de aanwijzingen van Rayenne was het zoeken geweest naar een speld in een hooiberg. Op zaterdagmiddag wordt het nieuws op een persconferentie bekendgemaakt.

Dan komt alles in een stroomversnelling. Op maandag geeft Rayan aan dat hij wel een verklaring wil afleggen, maar dat hij eerst met zijn moeder wil praten en ook met zijn advocaat. Uit ‘humanitaire overwegingen’ staat Van Delft het toe, maar hij maakt er geen geheim van dat hier ook tactische overwegingen een rol speelden: "We hebben in deze zaak weinig aan het toeval overgelaten."

Het gesprek met de moeder en de bekentenis hadden binnenskamers moeten blijven, maar verslaggever Ayubi schakelt een tussenpersoon in die het vertrouwen van Rayan’s moeder weet te winnen en zo ligt het nieuws over de bekentenis een dag later op straat. Het duurt nog twee dagen voor de politie het op een persconferentie bevestigt.

Direct na de bekentenis is de politie met Rayan alle plekken langsgegaan waar ‘iets’ is gebeurd: bij het huis van oma, waar hij niet alleen de tas van Marlies had verstopt, maar ook de scooter had geparkeerd; op de vindplaats wordt een reconstructie gehouden waarbij Rayan precies moet nadoen wat hij daar ruim drie weken eerder had uitgevoerd. In het lijkhuis wordt hij geconfronteerd met de stoffelijke resten. De reconstructie is ook aanleiding voor nieuw onderzoek op de vindplaats: de plek waar de spullen zijn verbrand is een andere dan waar het graf was. Intussen hadden de ouders van Marlies al een bloemstuk neergelegd op de zogenaamde vindplaats, maar – wellicht uit tactische overwegingen – is dat een behoorlijk eind uit de buurt van de echte plek.

Er volgt ook nog een nieuwe arrestatie: van Kenneth M. Een maand voor de verdwijning van Marlies had hij zijn scooter aan Rayan verkocht, de politie wilde uitsluiten dat hij er iets mee te maken had gehad en houdt hem twee keer 24 uur aan. Hij blijkt er inderdaad niets mee te maken te hebben.

Officier Van Delft kondigde aan dat hij te zijner tijd bij het proces de complete gang van zaken zal schetsen. Nader onderzoek, onder meer bij het NFI in Rijswijk, kan misschien nog licht werpen op het tijdstip van overlijden van Marlies en de doodsoorzaak. Of nog vast te stellen is of Marlies is verkracht, is zeer de vraag.

Verslaggever Ayubi: "Niemand gelooft dat Rayan haar wilde bestelen, gezien zijn verleden had hij vast en zeker andere bedoelingen, maar ik denk dat dat er niet van gekomen is doordat ze bewusteloos was geraakt."

Tijdens een persconferentie zei Van Delft dat hij de ouders van Marlies graag wil vertellen wat er met hun dochter is gebeurd, maar zou gevolgen kunnen hebben voor een juiste procesgang en dat risico wil hij niet lopen. De laatste geheimen zullen worden onthuld tijdens het proces op Bonaire.

     (Tweede reportage voor Panorama)

De Nederlanders op Bonaire halen opgelucht adem: het Natalee-Holloway-scenario van Aruba is hen bespaard gebleven. Na een valse start heeft de politie met ongekende inzet jacht gemaakt op de dader, waarbij het vinden van het lichaam van Marlies van der Kouwe de hoogste prioriteit had. Met een slimme truc werd verdachte Rayan Pietersz in de val gelokt. Toen hij toehapte, hoefde de politie alleen nog maar te zorgen dat het lijntje niet brak.

"Wat is er bij Hato aan de hand? Er vliegt daar de hele tijd een toestel van de kustwacht." Aimed Ayubi (35) is de best ingevoerde verslaggever van Bonaire, hij voorziet radio en tv (Bo-TV) en een krant van nieuws, overal op het eiland heeft hij mensen die hem tippen. Als hij op maandagmiddag 22 september tegen kwart voor vijf het telefoontje over het vliegtuig krijgt, belt hij meteen de politie maar die geeft nog even niet thuis. Aimed spoedt zich naar Hato, waar hij een kwartier later officier van justitie David van Delft en drie politiemensen tegen het lijf loopt. Van Delft wil alleen bevestigen dat er iemand wordt vermist en dat het niet om een minderjarige gaat. Aimed zet zijn eiegn onderzoek voort en meldt om half acht al op de zender dat het om de 24-jarige M. v.d. K. gaat, die nog maar kort op het eiland was en bij de apotheek werkte. Een uur later al houdt de politie een persconferentie.

Officier van justitie Van Delft (57) is een man die het klappen van de zweep kent. In de jaren negentig was hij het gezicht van justitie in de zaak tegen de Bende van Venlo, maar hij kende de Antillen ook al: van 1990 tot 1994 was hij officier van justitie op Curaxc3xa7ao. Van Delft: "Als je eenmaal in de tropen hebt gewoond bestaat de rest van je leven uit heimwee en verlangen, je raakt eraan verslaafd als je er je draai kunt vinden."

Per 1 januari 2007 is hij ‘chef de poste’ op Bonaire, waar tot dan toe geen eigen parket was. Het sprookje dat Bonaire amper criminaliteit kent, gaat allang niet meer op. xe2x80x9cWe hebben de handen vol aan geweld, inbraken, toeristenberovingen, zedenzaken, Bonaire heeft haar eigen criminaliteit op eigen schaal, ik heb elke maand twee propvolle zittingsdagen. Op Bonaire is een volwassen vorm van criminaliteit gekomen."

Maar vxc3xb3xc3xb3r het drama-Marlies werd daar weinig over gesproken. Bonaire is xe2x80x98booming businessxe2x80x99. Er worden op grote schaal luxe villaxe2x80x99s uit de grond gestampt, op massatoerisme zit niemand te wachten, wel op Europeanen met goed gevulde portemonnees die zich hier willen vestigen. Na de verdwijning van Marlies hing het doemscenario van Aruba als een zwaard van Damocles boven het eiland: als ze niet gevonden zou worden, zou dat nog jarenlang telkens opnieuw negatieve aandacht genereren. Niet alleen voor de familie van Marlies, ook voor het eiland is het van groot belang dat de zaak wordt opgelost.

Voor Van Delft begon het op die maandagmiddag om half drie toen hij werd gebeld door korpschef John Schagen: er was mogelijk sprake van een ontvoering. Van Delft: "Om tien over half drie was ik op zijn werkkamer en werd mij meegedeeld wat er die ochtend was gebeurd. De vriendenclub van Marlies had opnieuw gemeld dat ze spoorloos was."

Vanaf dat moment kwam er een trein in beweging die voorlopig niet meer zou stoppen. "Om half vijf was de eerste huiszoeking, om kwart voor vijf ging het vliegtuig van de kustwacht de lucht in, om vijf uur werd de eerste zoektocht gehouden op een plaats delict." 24 uur later draaide er een volledig toegerust rechercheteam dat op het hoogtepunt bestond uit zo’n zestig mensen. Vanuit Curaxc3xa7ao en Nederland waren deskundigen en politiemensen ingevlogen, met xc3xa9xc3xa9n doel voor ogen: Marlies terugvinden. Als het even kon levend, maar die hoop was al spoedig verdwenen.

Op donderdag wordt de eerste verdachte aangehouden, Rayan Pietersz, op verdenking van ontvoering en het ombrengen van het slachtoffer. In de dagen erna volgen meer arrestaties. De tenlastelegging is ruim: verdenking van betrokkenheid bij ontvoering en wederrechtelijke vrijheidsberoving. Maar wat de rol van de verdachten precies zou zijn geweest, daarover komt van de kant van justitie geen enkele mededeling. Rayanxe2x80x99s moeder dekt haar zoon: xe2x80x98No body, no case, zegt ze tegen een verslaggever. Wat op dat moment nog maar weinig mensen weten is dat Rayan Pietersz zijn geheim al heeft verteld aan zijn negentienjarige vriend Kucho. Rayan zelf is al snel in beeld gekomen: het politieteam heeft alle beelden van bewakingscameraxe2x80x99s in Kralendijk binnengehaald en bestudeerd en de laatste uren van Marlies in kaart gebracht.

Verslaggever Aimed Ayubi: "Vanaf de eerste dag wist ik dat ze in Karel’s Bar was geweest. Mike, de jongen die op de herdenkingsbijeenkomst namens de vrienden het woord voerde, werkt daar in de bar. Hij vertelde dat Marlies een rustig meisje was, dat ze geen alcohol dronk en hoe ze die avond gekleed was. Dat wist de politie toen nog niet eens. Ze droeg een driekwart spijkerbroek, een blauwe bloes en slippers."

Op de beelden van de vijf camera’s bij Karel’s Bar is te zien hoe Rayan die avond verschillende meisjes die hij niet kent, aanspreekt op de manier van ‘Hxc3xa9 schatje, je ziet er lekker uit, wil je wat drinken?’ En dat hij zelf veel whisky drinkt.

Ayubi: "We kenden Rayan. Hij was nog niet zo lang vrij, hij had zes jaar in de gevangenis op Curaxc3xa7ao gezeten voor een verkrachting.xe2x80x9d

Op zijn zestiende had hij ook al een meisje verkracht. Hij staat bekend als een rustige jongen, die onde
r invloed van sterke drank agressief wordt. Vroeger gebruikte hij ook drugs. Zijn moeder heeft hem altijd de hand boven het hoofd gehouden, hij is een echt moeders- en omakindje, zijn vader heeft zich nooit met de opvoeding bemoeid, was ook al snel uit beeld en houdt zich ook nu helemaal op de achtergrond, bijna niemand weet wie zijn vader is.

Dat de verdenking snel uit Rayan valt, komt ook doordat hij op hetzelfde tijdstip als Marlies – kwart over xc3xa9xc3xa9n – plotseling bij Karel’s Bar bleek te zijn vertrokken.

Verslaggever Ayubi spreekt met de operator van het WEB xe2x80″ het Water en Elektriciteits Bedrijf – die de aanval op Marlies voor zijn ogen heeft zien gebeuren. Marlies fietste over het pad naast de weg, vlak langs het hek van het WEB, en was op minder dan honderd meter van haar appartement toen ze werd aangevallen door een donkergeklede man op een zwarte scooter zonder nummerplaat en zonder verlichting. De aanval was hard, Marlies werd geslagen en ze viel, daarna trok de man haar mee de weg op en zette haar op zijn scooter voor zich.

Ayubi: "Ze is waarschijnlijk met haar achterhoofd op het asfalt gevallen en was al bijna bewusteloos. Hij heeft haar bij de keel gegrepen, de bewaker hoorde drie keer een gesmoord geluid, ‘aah’, toen is hij meteen met haar weggereden."

Rayan slaat meteen rechtsaf, naar de heuvels (de weg op deze foto) en rijdt via binnenwegen en de kleine dorpen naar de wijk Tera Kora, waar zijn moeder en zijn oma wonen. Dichtbij het huis van zijn oma stopt hij. Waarschijnlijk heeft hij Marlies hier even ergens aan de kant van de weg in de bosjes gelegd. De tas van Marlies, met onder anderen haar paspoort, legt hij in een oude volkswagen achter oma’s huis. Dan rijdt hij verder naar een min of meer afgelegen plek in de wijk Amboina, waar hij Marlies een meter of tien vanaf een zandpad in de ‘mongi’ legt, zoals de op Bonaire overal voorkomende begroeiing van struikgewas en cactussen wordt genoemd. Aan het eind van de rit gaat hij naar het huis van zijn achternicht Rayenne, met wie hij veel optrekt. Hij woont bij haar en zijn zestienjarige vriendin logeert bij haar. Zij heeft die avond vergeefs in bed op hem liggen wachten. Als Rayan diep in de nacht thuiskomt, zegt hij dat hij met de scooter is gevallen, hij zit onder de modder. De vriendin wast zijn kleren.

Van de politie heeft hij de eerste dagen nog niet veel last. De operator van het WEB had meteen het alarmnummer gedraaid en na twintig minuten waren er inderdaad twee agenten ter plaatse verschenen. Ayubi: "De operator heeft verteld wat hij had gezien, en twee bewakers die er meteen op af waren gekomen. Dat het meisje werd aangevallen en meegenomen, maar ze hebben gewoon de fiets en de slipper opgepakt en in de pickup gelegd en zijn naar het bureau gereden zonder iets te doen. Ze deden het af als een vermissing en dan doen ze de eerste 24 uur niets. Maar het was geen vermissing." De fiets blijft de hele zondag bij het bureau staan, de plek waar het gebeurd is wordt ook niet onderzocht en de agenten vinden het ook niet nodig melding te maken van het voorval.

Rayan moet zijn hart luchten over wat er is gebeurd en doet dat tegenover zijn vriendje Siegfried Marchena, die meestal Kucho wordt genoemd. Het is een jongen van negentien die bij zijn oma woont en hoog opkijkt tegen Rayan: mede dankzij zijn gevangenisstraf heeft Rayan een behoorlijke status. Kucho is zelf vanaf zijn zestiende actief als inbreker, heeft ook een aantal maanden vastgezeten en heeft veel respect voor de oudere macho. Rayan vertelt hem: "Ik wilde dat meisje bestelen, maar ze is bewusteloos gegaan." Hij vertelt ook waar ze ligt. Kucho, als goede vriend, wil hem helpen: "Ik ga die body voor jou verbranden."

Op dinsdagmiddag gaat Rayan met zijn scooter naar het benzinestation waar zijn broer Vincent werkt. Hij koopt er een blik benzine. Als de politie dat later ontdekt, zegt hij dat het voor de auto van zijn moeder was en zijn moeder bevestigt dat, maar in werkelijkheid geeft hij de benzine aan Kucho die ermee naar de plek gaat waar Marlies ligt. Op xc3xa9xc3xa9n plek verbrandt hij haar kleren en spullen van haar, een meter of tien verderop graaft hij een gat, legt haar lichaam daarin en steekt ook dat in brand. Maar hij heeft veel te weinig benzine en het is nat, ze verbrandt maar gedeeltelijk, vooral aan haar onderlichaam, haar hoofd wordt het minst aangetast.

Op donderdag wordt Rayan aangehouden als hij tegelijk met nichtje Rayenne op weg is naar zijn werk. In haar auto gaan ze samen naar het Plaza Hotel van Van der Valk, waar Rayan via een uitzendbureau in de huishouding werkt. De auto van Rayenne wordt helemaal gescreend, maar er wordt niks verdachts gevonden en nicht Rayenne wordt ook niet aangehouden. Wel zal zij de sleutelfiguur worden in het onderzoek, maar dat gaat niet zomaar, het is vooral op dit punt waar officier Van Delft het heeft over "briljant tactisch en technisch politiewerk" en "goede samenwerking en kennis van de cultuur."

Maar er is meerxe2x80xa6

Rayan wordt de eerste dagen onder tamelijk erbarmelijke omstandigheden opgesloten in het politiebureautje in Rincon. Voor de bewaking wordt een particulier beveiligingsbedrijf ingeschakeld. Aimed Ayubi: "Een bewaakster van dat bedrijf heeft Rayan zogenaamd stiekem een mobiele telefoon gegeven. Hij is gaan bellen met zijn moeder, met die vriend Kucho en met zijn nicht Rayenne. Als een politieman die telefoon had gegeven, hadden ze later een probleem gehad."

Dankzij deze telefoon weet de politie wie de belangrijkste con
tacten zijn van Rayan en dat blijkt goud waard. De rechercheurs zetten vol in op Kucho en nicht Rayenne. Kucho wordt aangehouden, maar geeft voorlopig geen krimp: no body, no case. Uitgebreide gesprekken van de rechercheurs, die het vertrouwen van Rayenne weten te winnen, geven de doorslag. Zo vertelt Rayenne dat ze een aantal keren op verzoek van Rayan langs een bepaalde plek zijn gereden, waar Rayan had gezegd: "Daar in de mongi liggen altijd een heleboel gestolen goederen."

Het is de plek waar Marlies later gevonden zal worden, maar op het eerste gezicht is er niet veel te zien en Rayenne weet de locatie ook niet heel exact. Ze weet ook niet dat Marlies daar ligt, dat heeft Rayan niet gezegd, hij had het alleen over ‘gestolen spullen.’ Maar de ervaren rechercheurs pikken het signaal goed op en vermoeden dat Rayan iets had met die plek en dat ze daar hun aandacht op moeten richten. Dat Rayan een aantal keren terugwilde naar deze plaats delict was waarschijnlijk om vast te stellen dat hij veilig was, dat Kucho de boel goed had weggewerkt en dat de politie de plek nog niet in het vizier had.

Het duurt tot vrijdagavond 17 oktober voor Marlies wordt gevonden. Met een beetje hulp van orkaan Omar en overvloedige regenbuien waardoor het ondiepe graf gedeeltelijk wordt blootgelegd, maar zonder de aanwijzingen van Rayenne was het zoeken geweest naar een speld in een hooiberg. Op zaterdagmiddag wordt het nieuws op een persconferentie bekendgemaakt.

Dan komt alles in een stroomversnelling. Op maandag geeft Rayan aan dat hij wel een verklaring wil afleggen, maar dat hij eerst met zijn moeder wil praten en ook met zijn advocaat. Uit ‘humanitaire overwegingen’ staat Van Delft het toe, maar hij maakt er geen geheim van dat hier ook tactische overwegingen een rol speelden: "We hebben in deze zaak weinig aan het toeval overgelaten."

Het gesprek met de moeder en de bekentenis hadden binnenskamers moeten blijven, maar verslaggever Ayubi schakelt een tussenpersoon in die het vertrouwen van Rayan’s moeder weet te winnen en zo ligt het nieuws over de bekentenis een dag later op straat. Het duurt nog twee dagen voor de politie het op een persconferentie bevestigt.

Direct na de bekentenis is de politie met Rayan alle plekken langsgegaan waar ‘iets’ is gebeurd: bij het huis van oma, waar hij niet alleen de tas van Marlies had verstopt, maar ook de scooter had geparkeerd; op de vindplaats wordt een reconstructie gehouden waarbij Rayan precies moet nadoen wat hij daar ruim drie weken eerder had uitgevoerd. In het lijkhuis wordt hij geconfronteerd met de stoffelijke resten. De reconstructie is ook aanleiding voor nieuw onderzoek op de vindplaats: de plek waar de spullen zijn verbrand is een andere dan waar het graf was. Intussen hadden de ouders van Marlies al een bloemstuk neergelegd op de zogenaamde vindplaats, maar – wellicht uit tactische overwegingen – is dat een behoorlijk eind uit de buurt van de echte plek.

Er volgt ook nog een nieuwe arrestatie: van Kenneth M. Een maand voor de verdwijning van Marlies had hij zijn scooter aan Rayan verkocht, de politie wilde uitsluiten dat hij er iets mee te maken had gehad en houdt hem twee keer 24 uur aan. Hij blijkt er inderdaad niets mee te maken te hebben.

Officier Van Delft kondigde aan dat hij te zijner tijd bij het proces de complete gang van zaken zal schetsen. Nader onderzoek, onder meer bij het NFI in Rijswijk, kan misschien nog licht werpen op het tijdstip van overlijden van Marlies en de doodsoorzaak. Of nog vast te stellen is of Marlies is verkracht, is zeer de vraag.

Verslaggever Ayubi: "Niemand gelooft dat Rayan haar wilde bestelen, gezien zijn verleden had hij vast en zeker andere bedoelingen, maar ik denk dat dat er niet van gekomen is doordat ze bewusteloos was geraakt."

Tijdens een persconferentie zei Van Delft dat hij de ouders van Marlies graag wil vertellen wat er met hun dochter is gebeurd, maar zou gevolgen kunnen hebben voor een juiste procesgang en dat risico wil hij niet lopen. De laatste geheimen zullen worden onthuld tijdens het proces op Bonaire.

          (eerste reportage voor Panorama, oktober 2008)

`

Op zaterdag 30 augustus vertrekt Marlies van der Kouwe (24) uit Leusden naar Bonaire. Ze is de oudste dochter uit het gezin van Lily Wadners en Jan Willem van der Kouwe. In Nederland woonde ze nog thuis, bij haar moeder, samen met haar broer Jan-Willem (23) en zus Nienke (19). De ouders zijn gescheiden, vader Jan-Willem woont in Assen. Voor Marlies roept de aankomst op het vliegveld van Bonaire jeugdherinneringen op. "Ik liep de trap af naar beneden en voelde gelijk de warme fxc3xb6hnwind tegen me aan. Man man, wat een hitte, was vergeten dat het er zo warm was!!!"

Zij is opgegroeid op Curaxc3xa7ao, waar haar vader destijds huisarts was. Marlies gaat op Bonaire stage lopen bij een apotheek. Ze heeft er zin in, maakt al snel vrienden en is enthousiast over het nieuwe leven op Bonaire. Het duurt maar drie weken. Op zaterdagavond 20 september wekt ze in haar ‘stamkroeg’ Karel’s Bar de interesse van Rayan Pieters (24), een jongen van Bonaire met een slechte reputatie. Marlies moet niks van hem hebben, maar blijkbaar heeft ze iets bij hem geraakt waar hij onder invloed van whisky geen weerstand aan kan bieden. Als ze om goed xc3xa9xc3xa9n uur ‘s nachts naar haar appartement fietst, besluit hij haar te volgen op zijn scooter.

Karel’s Bar, aan de boulevard in Kralendijk, biedt op zaterdagavond 18 oktober een troosteloze aanblik. Een wervelstorm heeft drie dagen geleden op Bonaire huisgehouden, Karel’s Bar is het zwaarst getroffen. Voor straf? Het tot voor kort zo vrolijke etablissement is veranderd in een ruxc3xafne. Deze zaterdag is bekend gemaakt dat het lichaam van Marlies is gevonden, enkele kilometers verderop. Tropische regens spoelden het ondiepe graf bloot, maar is dat de enige verklaring? Verslaggevers van de Telegraaf zagen daags tevoren de nicht van verdachte Rayan Pieters in de buurt van de vindplek aanwijzingen geven aan de politie. "Briljant technisch en tactisch speurwerk" noemde officier van justitie David van Delft de vondst van de stoffelijke resten eerder op deze middag, tijdens de persconferentie, maar dat mocht ook wel: direct na de verdwijning van Marlies had de politie nogal wat steken laten vallen. Al is de vraag of eerder ingrijpen Marlies het leven had gered.

Kleine kinderen worden groot. Ze willen wat van de wereld zien voor ze zich settelen. Als backpacker, als stagiair, als student. Ze doen rijke ervaringen op en meestal gaat het goed. Soms niet. Een jongen die het ene moment nog op het examenfeest van je dochter is, verongelukt een maand later in een Midden-Amerikaans land als hij samen met een vriend een lift krijgt van een dronken automobilist. Gevaren zijn overal: de dochter zelf krijgt even later op de high school in Amerika te maken met een jongen die met wapens de school is binnengedrongen. En de oudste dochter – net zo oud als Marlies – liep stage in Suriname, waar het ‘s avonds ook vroeg donker is en er veel gespuis rondloopt. Als ouders houd je je hart vast, maar het noodlot kan ook toeslaan op een plek waar je ‘t niet verwacht. Zoals op Bonaire.

Wie de situatie niet kent, zou denken dat het gevaarlijk is om – zoals Marlies – ‘s nachts een kilometer of drie naar huis te fietsen. Vrienden hadden haar nog aangeboden haar met de auto te brengen, maar dat aanbod had ze afgeslagen, ze was in de paar weken dat ze hier zat al gewend aan het fietsen en ze zag geen gevaar. Dat was er eigenlijk ook niet, normaal gesproken. Van Karel’s Bar in het centrum van Kralendijk naar het Sweet Lemon Resort in Hato – waar Marlies een appartementje huurde – is het xc3xa9xc3xa9n lange weg die overal goed verlicht is en er zijn geen afgelegen stukken. Bonaire staat bekend als een dorp, waar nooit wat gebeurt en moord en doodslag ver te zoeken zijn. Toch, als Marlies had geweten wie de jongen was die haar ‘s avonds in Karel’s Bar probeerde te versieren, had ze waarschijnlijk wxc3xa9l een lift van vrienden geaccepteerd. Rayan Pieters was op zijn zestiende veroordeeld toen hij met vriendjes aan het inbreken was en betrapt werd door de vrouw des huizes. Hij zou haar op gewelddadige wijze hebben verkracht, maar het viel nog onder het jeugdstrafrecht, hij stond zo weer op straat.

In 2002 herhaalde deze geschiedenis zich: bij een inbraak werd hij overlopen door de bewoonster, een Tsjechische. Zij verklaarde later dat ze met een mes op haar keel werd ontvoerd, in haar eigen auto. Eerst werd ze verkracht aan het strand, later nog een paar keer bij een kaap. Er kwam een eind aan de gijzeling toen haar man haar auto tijdens een zoektocht op het eiland zag en een wilde achtervolging inzette. Enkele dagen na de verkrachting meldde het echtpaar zich bij justitie. Rayan ontkende: hij had een seksuele relatie met haar, hij had haar telefoonnummer in zijn mobiel, zij had hem bij een bushalte opgepikt met haar auto en na de seks zaten ze nog wat te drinken en te roken toen haar man hen betrapte. Niettemin werd hij veroordeeld tot acht jaar. Hij zat zijn straf uit in de Bon Futuro gevangenis (voorheen Koraal Specht) op Curaxc3xa7ao. Hij was sinds een paar maanden vrij en woonde en werkte weer op Bonaire. In het kleine uitgaanscentrum van Kralendijk viel zijn oog op Marlies, de vrolijke en aantrekkelijke blondine uit Leusden.

"Vrijdagavond was er hier een feestje met een DJ. Dit was een superleuk feestje! Heerlijk de hele avond/nacht gedanst! Echt super, had nog nooit iemand bij Karel’s zien dansen."

Op de website ‘waarbenjijnu’ hield Marlies het thuisfront op de hoogte van haar avonturen op Bonaire. Op de dag na aankomst had ze de bekende kleine dip: "Ik werd wakker met een gevoel van wat doe ik in hemelsnaam hier. Laat me alsjeblieft terug gaan naar Nl!! Dus paar telefoontjes met me moeder gehad en toen ging ‘t al wat beter!" Daarna was ze alleen maar enthousiast.

"’s Avonds weer naar Karel’s (verrassend) waar het weer een supersfeer was. Weer de hele avond gedanst. We hebben zelfs regen gehad die avond!! Doorweekt waren we, maar wat een lol!"

Een dag later gaat ze met haar nieuwe vrienden en vriendinnen  met de auto naar een bekend strandje aan de rotskust (1000 steps). "Hier hebben we heerlijk gechilled met een biertje en naar de zonsondergang gekeken! Dan besef je je pas wat een heerlijk eiland dit is en dat ik hier gewoon mag verblijven voor een tijdje!"

Ze is dan al begonnen met het werken in de apotheek, in de winkelstraat in Kralingen. Na het werk spreken ze vaak af bij Karel’s Bar: "Eigenlijk onze standaardplek ‘s avonds. Ze beginnen ons daar al te kennen, hahaha."

Op die fatale zaterdagavond is het bij Karel’s Bar ook weer een gezellige boel. Rayan is er ook. Hij woont op dat moment bij zijn nicht in huis en heeft een vaste vriendin, Shanti. Vaak slapen ze samen bij de nicht. Zo ook deze avond, maar voor ze te bed gaan wil Rayan nog even stappen. Tegen een uur of tien rijdt hij weg met zijn zwarte scooter. Onderweg komt hij zijn stiefvader tegen, die ook wil stappen. Deze stapt achterop en samen gaan ze naar Karel’s Bar. Uit beelden van de beveiligingscamera’s blijkt dat Rayan die avond veel whisky drinkt, iets waar hij eigenlijk niet goed tegen kan en waardoor hij seksueel agressief wordt tegen vrouwen. Ook blijkt dat Marlies en Rayan op ongeveer hetzelfde tijdstip, 

tien over xc3xa9xc3xa9n, vertrekken.

Getuigen verklaren later dat ze iemand op een scooter achter een fietsende vrouw hebben zien rijden, het lijkt erop dat Rayan haar vanaf het begin gewoon is gevolgd en een plek heeft uitgezocht waar hij kon toeslaan. Dat was tegenover het Water en Elektriciteitsbedrijf (WEB), een paarhonderd meter van haar huis. Toeval, of wist hij al waar ze woonde?

De aanval blijft niet onopgemerkt. Bewakers houden achter de hekken van het WEB ‘s nachts de wacht. Exc3xa9n van hen ziet het letterlijk voor zijn ogen gebeuren, hoe de man op de scooter Marlies van haar fiets trekt. Hij hoort haar drie keer gesmoord gillen. Waarschijnlijk heeft Rayan haar meteen in een wurggreep genomen en haar mond bedekt. De bewaker ziet dat ze helemaal verslapt en dat de man haar voor zich op de scooter zet en wegrijdt. Andere getuigen bevestigen dat later. De bewaker roept zijn collega’s, ze rennen naar het hek en schreeuwen tegen de man, maar ze kunnen onmogelijk te hulp komen: ze kunnen niet over het hek en ze mogen het terrein niet verlaten. De bewaker belt wel meteen de alarmlijn van de politie. Dat wordt geregistreerd. Het is dan precies vijf minuten voor half twee.

Of de politie veel had kunnen doen en het leven van het slachtoffer had kunnen redden is de vraag. In Nederland zou er in de meeste gevallen alerter zijn gereageerd na zo’n alarmerende melding. In Nederland zou menig bewaker de regels aan zijn laars hebben gelapt en in een auto zijn gesprongen om de achtervolging in te zetten. Op Bonaire gaat het anders. Agenten gaan kijken, vinden de fiets van Marlies en een teenslipper. Het is geen aanleiding om in actie te komen of om de sporen van de scooterbanden veilig te stellen: de eerste 24 uur na een vermissing kijken ze sowieso de kat uit de boom.

Ook de zondag gaat verloren als onderzoeksdag. Vrienden van Marlies gaan naar haar appartement en constateren dat ze er niet is en ze neemt haar mobiel niet op. Herhaaldelijk aandringen bij de politie levert niets op: eerst maar eens kijken of ze maandag op haar werk komt. Marlies moet maandagmiddag werken, pas aan het eind van de middag als de Caribische schemering al inzet begint het eindelijk bij de politie door te dringen dat er iets helemaal mis is. Er wordt nog even een zoekpoging gedaan maar de snel invallende duisternis maakt dat zinloos. Pas op dinsdag komen de zoekacties in volle gang en komt het hele politieapparaat met hulp vanuit Curaxc3xa7ao in werking.

De verdenking valt al snel op Rayan. Misschien door zijn verleden, door zijn aanwezigheid in Karel’s Bar en omdat hij geen sluitend alibi heeft. Zijn nicht en zijn vriendin vertellen dat hij diep in de nacht onder de modder was thuisgekomen en gezegd dat hij met zijn scooter gevallen was. Ze hadden zijn kleren gewassen. Als Rayan op donderdag wordt aangehouden, voelt de familie meteen al nattigheid, maar zolang er geen bekentenis is en geen lijk heeft Rayan nog het voordeel van de twijfel: het kan ook zijn dat hij vanwege zijn verleden ten onrechte als verdachte wordt aangemerkt.

Maar er vallen steeds meer puzzelstukjes op hun plaats. De auto van Rayan’s moeder wordt in beslag genomen. Ze verklaart dat Rayan hem die zondag heeft gebruikt, tussen twaalf en zes uur ‘s middags. Een 19-jarige vriendje van Rayan wordt aangehouden: hij wordt ervan verdacht te hebben geholpen met het schoonmaken van de auto. Hij blijft vastzitten, net als Rayan.

Twee anderen die worden opgepakt worden weer vrijgelaten: de stiefvader die ‘s avonds bij hem was in Karel’s Bar en het maar vreemd vond dat Rayan rond xc3xa9xc3xa9n uur zonder iets te zeggen was vertrokken, en een broer van Rayan, Vincent, die er even van wordt verdacht bij de ontvoering van Marlies betrokken te zijn geweest. Hij heeft echter een sluitend alibi.

Terwijl de politie met het onderzoek bezig is, verblijven de ouders van Marlies tussen hoop en vrees in het Plaza Hotel. Hoe langer het duurt, hoe kleiner de kans dat ze hun dochter nog levend zullen terugzien. Hoewel de politie het verband ontkent, lijkt het geen toeval dat er op donderdag een speciale lijkkist vanuit Nederland wordt overgevlogen naar Bonaire.

Op vrijdagavond komt dan het bericht dat Marlies is gevonden. Het is voor meer dan 99 procent zeker, door de gebitsherkenning. Een teenslipper ligt bij het ondiepe graf dat door de wervelstorm en de regen is blootgewoeld. Ook haar pinpassen worden gevonden. Het is net buiten een woonwijk, op een paar kilometer van de plek waar Marlies is ontvoerd. De zandweg heet Kaya Birda. Hier moet Rayan op zondagmiddag een paarhonderd meter buiten de bebouwing, tussen de cactussen en de struiken, hebben staan graven. Waar Marlies in de tussentijd was en hoe lang ze nog heeft geleefd kan alleen Rayan zelf vertellen.

Marlies wist niet zeker wanneer ze terug zou gaan naar Nederland, dat kon best een jaartje duren. Maar ze zou vast en zeker een keer zijn teruggegaan en dan zou ze op Schi
phol zijn opgewacht door haar familie en vrienden. Met tranen van vreugde en emotie, en met spandoeken. In plaats daarvan komt er een lijkkist aan op Schiphol, met de grotendeels vergane resten van die zo mooie en goedlachse dochter.

Foto’s en video’s van vroeger, van klein meisje tot jonge vrouw, zullen nooit meer zomaar even bekeken kunnen worden, de familie leeft verder met een rouwrand, het wordt nooit meer zoals het was. En de ouders hadden zelf hun leven willen geven als ze hun dochter hadden kunnen behoeden voor die verschrikkelijke laatste uren van haar leven, waarvan misschien nooit bekend wordt wat er precies is gebeurd. Er is er maar xc3xa9xc3xa9n die het antwoord weet. Het zal waarschijnlijk nog maanden duren voor duidelijk wordt of het het wil geven.

Aanvulling:

Filmpjes van de locatie en van de herdenkingsbijeenkomst staan hier

          (eerste reportage voor Panorama, oktober 2008)

`

Op zaterdag 30 augustus vertrekt Marlies van der Kouwe (24) uit Leusden naar Bonaire. Ze is de oudste dochter uit het gezin van Lily Wadners en Jan Willem van der Kouwe. In Nederland woonde ze nog thuis, bij haar moeder, samen met haar broer Jan-Willem (23) en zus Nienke (19). De ouders zijn gescheiden, vader Jan-Willem woont in Assen. Voor Marlies roept de aankomst op het vliegveld van Bonaire jeugdherinneringen op. "Ik liep de trap af naar beneden en voelde gelijk de warme fxc3xb6hnwind tegen me aan. Man man, wat een hitte, was vergeten dat het er zo warm was!!!"

Zij is opgegroeid op Curaxc3xa7ao, waar haar vader destijds huisarts was. Marlies gaat op Bonaire stage lopen bij een apotheek. Ze heeft er zin in, maakt al snel vrienden en is enthousiast over het nieuwe leven op Bonaire. Het duurt maar drie weken. Op zaterdagavond 20 september wekt ze in haar ‘stamkroeg’ Karel’s Bar de interesse van Rayan Pieters (24), een jongen van Bonaire met een slechte reputatie. Marlies moet niks van hem hebben, maar blijkbaar heeft ze iets bij hem geraakt waar hij onder invloed van whisky geen weerstand aan kan bieden. Als ze om goed xc3xa9xc3xa9n uur ‘s nachts naar haar appartement fietst, besluit hij haar te volgen op zijn scooter.

Karel’s Bar, aan de boulevard in Kralendijk, biedt op zaterdagavond 18 oktober een troosteloze aanblik. Een wervelstorm heeft drie dagen geleden op Bonaire huisgehouden, Karel’s Bar is het zwaarst getroffen. Voor straf? Het tot voor kort zo vrolijke etablissement is veranderd in een ruxc3xafne. Deze zaterdag is bekend gemaakt dat het lichaam van Marlies is gevonden, enkele kilometers verderop. Tropische regens spoelden het ondiepe graf bloot, maar is dat de enige verklaring? Verslaggevers van de Telegraaf zagen daags tevoren de nicht van verdachte Rayan Pieters in de buurt van de vindplek aanwijzingen geven aan de politie. "Briljant technisch en tactisch speurwerk" noemde officier van justitie David van Delft de vondst van de stoffelijke resten eerder op deze middag, tijdens de persconferentie, maar dat mocht ook wel: direct na de verdwijning van Marlies had de politie nogal wat steken laten vallen. Al is de vraag of eerder ingrijpen Marlies het leven had gered.

Kleine kinderen worden groot. Ze willen wat van de wereld zien voor ze zich settelen. Als backpacker, als stagiair, als student. Ze doen rijke ervaringen op en meestal gaat het goed. Soms niet. Een jongen die het ene moment nog op het examenfeest van je dochter is, verongelukt een maand later in een Midden-Amerikaans land als hij samen met een vriend een lift krijgt van een dronken automobilist. Gevaren zijn overal: de dochter zelf krijgt even later op de high school in Amerika te maken met een jongen die met wapens de school is binnengedrongen. En de oudste dochter – net zo oud als Marlies – liep stage in Suriname, waar het ‘s avonds ook vroeg donker is en er veel gespuis rondloopt. Als ouders houd je je hart vast, maar het noodlot kan ook toeslaan op een plek waar je ‘t niet verwacht. Zoals op Bonaire.

Wie de situatie niet kent, zou denken dat het gevaarlijk is om – zoals Marlies – ‘s nachts een kilometer of drie naar huis te fietsen. Vrienden hadden haar nog aangeboden haar met de auto te brengen, maar dat aanbod had ze afgeslagen, ze was in de paar weken dat ze hier zat al gewend aan het fietsen en ze zag geen gevaar. Dat was er eigenlijk ook niet, normaal gesproken. Van Karel’s Bar in het centrum van Kralendijk naar het Sweet Lemon Resort in Hato – waar Marlies een appartementje huurde – is het xc3xa9xc3xa9n lange weg die overal goed verlicht is en er zijn geen afgelegen stukken. Bonaire staat bekend als een dorp, waar nooit wat gebeurt en moord en doodslag ver te zoeken zijn. Toch, als Marlies had geweten wie de jongen was die haar ‘s avonds in Karel’s Bar probeerde te versieren, had ze waarschijnlijk wxc3xa9l een lift van vrienden geaccepteerd. Rayan Pieters was op zijn zestiende veroordeeld toen hij met vriendjes aan het inbreken was en betrapt werd door de vrouw des huizes. Hij zou haar op gewelddadige wijze hebben verkracht, maar het viel nog onder het jeugdstrafrecht, hij stond zo weer op straat.

In 2002 herhaalde deze geschiedenis zich: bij een inbraak werd hij overlopen door de bewoonster, een Tsjechische. Zij verklaarde later dat ze met een mes op haar keel werd ontvoerd, in haar eigen auto. Eerst werd ze verkracht aan het strand, later nog een paar keer bij een kaap. Er kwam een eind aan de gijzeling toen haar man haar auto tijdens een zoektocht op het eiland zag en een wilde achtervolging inzette. Enkele dagen na de verkrachting meldde het echtpaar zich bij justitie. Rayan ontkende: hij had een seksuele relatie met haar, hij had haar telefoonnummer in zijn mobiel, zij had hem bij een bushalte opgepikt met haar auto en na de seks zaten ze nog wat te drinken en te roken toen haar man hen betrapte. Niettemin werd hij veroordeeld tot acht jaar. Hij zat zijn straf uit in de Bon Futuro gevangenis (voorheen Koraal Specht) op Curaxc3xa7ao. Hij was sinds een paar maanden vrij en woonde en werkte weer op Bonaire. In het kleine uitgaanscentrum van Kralendijk viel zijn oog op Marlies, de vrolijke en aantrekkelijke blondine uit Leusden.

"Vrijdagavond was er hier een feestje met een DJ. Dit was een superleuk feestje! Heerlijk de hele avond/nacht gedanst! Echt super, had nog nooit iemand bij Karel’s zien dansen."

Op de website ‘waarbenjijnu’ hield Marlies het thuisfront op de hoogte van haar avonturen op Bonaire. Op de dag na aankomst had ze de bekende kleine dip: "Ik werd wakker met een gevoel van wat doe ik in hemelsnaam hier. Laat me alsjeblieft terug gaan naar Nl!! Dus paar telefoontjes met me moeder gehad en toen ging ‘t al wat beter!" Daarna was ze alleen maar enthousiast.

"’s Avonds weer naar Karel’s (verrassend) waar het weer een supersfeer was. Weer de hele avond gedanst. We hebben zelfs regen gehad die avond!! Doorweekt waren we, maar wat een lol!"

Een dag later gaat ze met haar nieuwe vrienden en vriendinnen  met de auto naar een bekend strandje aan de rotskust (1000 steps). "Hier hebben we heerlijk gechilled met een biertje en naar de zonsondergang gekeken! Dan besef je je pas wat een heerlijk eiland dit is en dat ik hier gewoon mag verblijven voor een tijdje!"

Ze is dan al begonnen met het werken in de apotheek, in de winkelstraat in Kralingen. Na het werk spreken ze vaak af bij Karel’s Bar: "Eigenlijk onze standaardplek ‘s avonds. Ze beginnen ons daar al te kennen, hahaha."

Op die fatale zaterdagavond is het bij Karel’s Bar ook weer een gezellige boel. Rayan is er ook. Hij woont op dat moment bij zijn nicht in huis en heeft een vaste vriendin, Shanti. Vaak slapen ze samen bij de nicht. Zo ook deze avond, maar voor ze te bed gaan wil Rayan nog even stappen. Tegen een uur of tien rijdt hij weg met zijn zwarte scooter. Onderweg komt hij zijn stiefvader tegen, die ook wil stappen. Deze stapt achterop en samen gaan ze naar Karel’s Bar. Uit beelden van de beveiligingscamera’s blijkt dat Rayan die avond veel whisky drinkt, iets waar hij eigenlijk niet goed tegen kan en waardoor hij seksueel agressief wordt tegen vrouwen. Ook blijkt dat Marlies en Rayan op ongeveer hetzelfde tijdstip, 

tien over xc3xa9xc3xa9n, vertrekken.

Getuigen verklaren later dat ze iemand op een scooter achter een fietsende vrouw hebben zien rijden, het lijkt erop dat Rayan haar vanaf het begin gewoon is gevolgd en een plek heeft uitgezocht waar hij kon toeslaan. Dat was tegenover het Water en Elektriciteitsbedrijf (WEB), een paarhonderd meter van haar huis. Toeval, of wist hij al waar ze woonde?

De aanval blijft niet onopgemerkt. Bewakers houden achter de hekken van het WEB ‘s nachts de wacht. Exc3xa9n van hen ziet het letterlijk voor zijn ogen gebeuren, hoe de man op de scooter Marlies van haar fiets trekt. Hij hoort haar drie keer gesmoord gillen. Waarschijnlijk heeft Rayan haar meteen in een wurggreep genomen en haar mond bedekt. De bewaker ziet dat ze helemaal verslapt en dat de man haar voor zich op de scooter zet en wegrijdt. Andere getuigen bevestigen dat later. De bewaker roept zijn collega’s, ze rennen naar het hek en schreeuwen tegen de man, maar ze kunnen onmogelijk te hulp komen: ze kunnen niet over het hek en ze mogen het terrein niet verlaten. De bewaker belt wel meteen de alarmlijn van de politie. Dat wordt geregistreerd. Het is dan precies vijf minuten voor half twee.

Of de politie veel had kunnen doen en het leven van het slachtoffer had kunnen redden is de vraag. In Nederland zou er in de meeste gevallen alerter zijn gereageerd na zo’n alarmerende melding. In Nederland zou menig bewaker de regels aan zijn laars hebben gelapt en in een auto zijn gesprongen om de achtervolging in te zetten. Op Bonaire gaat het anders. Agenten gaan kijken, vinden de fiets van Marlies en een teenslipper. Het is geen aanleiding om in actie te komen of om de sporen van de scooterbanden veilig te stellen: de eerste 24 uur na een vermissing kijken ze sowieso de kat uit de boom.

Ook de zondag gaat verloren als onderzoeksdag. Vrienden van Marlies gaan naar haar appartement en constateren dat ze er niet is en ze neemt haar mobiel niet op. Herhaaldelijk aandringen bij de politie levert niets op: eerst maar eens kijken of ze maandag op haar werk komt. Marlies moet maandagmiddag werken, pas aan het eind van de middag als de Caribische schemering al inzet begint het eindelijk bij de politie door te dringen dat er iets helemaal mis is. Er wordt nog even een zoekpoging gedaan maar de snel invallende duisternis maakt dat zinloos. Pas op dinsdag komen de zoekacties in volle gang en komt het hele politieapparaat met hulp vanuit Curaxc3xa7ao in werking.

De verdenking valt al snel op Rayan. Misschien door zijn verleden, door zijn aanwezigheid in Karel’s Bar en omdat hij geen sluitend alibi heeft. Zijn nicht en zijn vriendin vertellen dat hij diep in de nacht onder de modder was thuisgekomen en gezegd dat hij met zijn scooter gevallen was. Ze hadden zijn kleren gewassen. Als Rayan op donderdag wordt aangehouden, voelt de familie meteen al nattigheid, maar zolang er geen bekentenis is en geen lijk heeft Rayan nog het voordeel van de twijfel: het kan ook zijn dat hij vanwege zijn verleden ten onrechte als verdachte wordt aangemerkt.

Maar er vallen steeds meer puzzelstukjes op hun plaats. De auto van Rayan’s moeder wordt in beslag genomen. Ze verklaart dat Rayan hem die zondag heeft gebruikt, tussen twaalf en zes uur ‘s middags. Een 19-jarige vriendje van Rayan wordt aangehouden: hij wordt ervan verdacht te hebben geholpen met het schoonmaken van de auto. Hij blijft vastzitten, net als Rayan.

Twee anderen die worden opgepakt worden weer vrijgelaten: de stiefvader die ‘s avonds bij hem was in Karel’s Bar en het maar vreemd vond dat Rayan rond xc3xa9xc3xa9n uur zonder iets te zeggen was vertrokken, en een broer van Rayan, Vincent, die er even van wordt verdacht bij de ontvoering van Marlies betrokken te zijn geweest. Hij heeft echter een sluitend alibi.

Terwijl de politie met het onderzoek bezig is, verblijven de ouders van Marlies tussen hoop en vrees in het Plaza Hotel. Hoe langer het duurt, hoe kleiner de kans dat ze hun dochter nog levend zullen terugzien. Hoewel de politie het verband ontkent, lijkt het geen toeval dat er op donderdag een speciale lijkkist vanuit Nederland wordt overgevlogen naar Bonaire.

Op vrijdagavond komt dan het bericht dat Marlies is gevonden. Het is voor meer dan 99 procent zeker, door de gebitsherkenning. Een teenslipper ligt bij het ondiepe graf dat door de wervelstorm en de regen is blootgewoeld. Ook haar pinpassen worden gevonden. Het is net buiten een woonwijk, op een paar kilometer van de plek waar Marlies is ontvoerd. De zandweg heet Kaya Birda. Hier moet Rayan op zondagmiddag een paarhonderd meter buiten de bebouwing, tussen de cactussen en de struiken, hebben staan graven. Waar Marlies in de tussentijd was en hoe lang ze nog heeft geleefd kan alleen Rayan zelf vertellen.

Marlies wist niet zeker wanneer ze terug zou gaan naar Nederland, dat kon best een jaartje duren. Maar ze zou vast en zeker een keer zijn teruggegaan en dan zou ze op Schi
phol zijn opgewacht door haar familie en vrienden. Met tranen van vreugde en emotie, en met spandoeken. In plaats daarvan komt er een lijkkist aan op Schiphol, met de grotendeels vergane resten van die zo mooie en goedlachse dochter.

Foto’s en video’s van vroeger, van klein meisje tot jonge vrouw, zullen nooit meer zomaar even bekeken kunnen worden, de familie leeft verder met een rouwrand, het wordt nooit meer zoals het was. En de ouders hadden zelf hun leven willen geven als ze hun dochter hadden kunnen behoeden voor die verschrikkelijke laatste uren van haar leven, waarvan misschien nooit bekend wordt wat er precies is gebeurd. Er is er maar xc3xa9xc3xa9n die het antwoord weet. Het zal waarschijnlijk nog maanden duren voor duidelijk wordt of het het wil geven.

Aanvulling:

Filmpjes van de locatie en van de herdenkingsbijeenkomst staan hier

(De hoofdstukken vijf en zes uit ‘De Dynasty Van der Valk’, gepubliceerd in 1996. Op 31 januari 2009 geplaatst op de dag van de begrafenis van Gerrit van der Valk, in Vught. Hij is op 20 januari in Marbella overleden)

HOOFDSTUK VIJF

Kooplui

Vraag een Valk tien keer hoe het allemaal is begonnen en je krijgt tien keer een ander verhaal, met telkens wel dezelfde ingredixc3xabnten. Wanneer precies? Kort voor het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog, daar zijn nog de minste builen aan te vallen, al zijn er ook bronnen die de horeca-aspiraties van stamvader Martien in de jaren twintig plaatsen. Die stamvader, wiens portret in alle vestigingen min of meer prominent aan de muur hangt (dit is een van die vervelende maar verplichte clichxc3xa9s die je in alle achtergrondverhalen over de familie aantreft), die stamvader dus heette Martien van der Valk. Hij was de jongste uit een gezin met 24 kinderen.

De vader van Martien had veertien kinderen bij zijn eerste vrouw. Toen zij overleed, hertrouwde hij met een jonge vrouw die hij als baby al op de arm had gehad: hij werkte op de boerderij van haar vader toen zij geboren werd. Als weduwnaar ging hij 25 jaar later terug en het klikte. Ze trouwden en nu kreeg zij op haar beurt menig kind op de arm: tien stuks. Onder wie de grondlegger van het Van der Valk-imperium, Martien. Hij werd geboren in 1895 en overleed in 1969. Hij was getrouwd met Rie Muller (1898-1986).

In de schamele jaren twintig en dertig at iedereen van zoveel mogelijk walletjes. Stamvader Martien vormde daarop geen uitzondering. Hij en Rie hadden aan de weg tussen Voorschoten en Stompwijk een boerderijtje. Martien was boer, met liefhebberij voor paarden. Een van zijn eerste bijverxc2xacdiensten vormde zijn ‘paardentaxi’: hij had twee paarden en een koets. Daarmee reed hij de rijke lui uit Wassenaar van het ene kasteel naar het andere.

Op een gegeven moment ruilde hij de paarden in voor iets dat toen nog zeer buitensporig modern was: een automobiel.

Gerrit over zijn vader: ‘Iedereen zei dat Van der Valk gek geworden was. Een wagen zonder paard, dat kon helemaal niet.’ Maar het ging prima en al spoedig had hij er ook een eigen garage bij.

Een andere nevenverdienste vormde het dorpscafxc3xa9, een nering die allengs uitgroeide. Het cafxc3xa9 kreeg steeds meer aanloop en het eet-gebeuren nam een steeds belangrijker plaats in. Het systeem van selfsupporting zat er toen ook al goed in: een tachtigjarige oom ‘met een pensioen van een kwartje’ verzorgde de tuin en leverde de verse groente aan. De kinderen hielpen volop mee.

Gerrit: ‘We moesten met alles helpen. Koeien melken, ‘s zomers dorsen en stallen uitmesten, boontjes plukken. Vader zei: "Jij bent zo klein, je hoeft niet te bukken, je bent al dicht bij de boontjes."’ Dezelfde soort ‘motiverende kwinkslagen’ gebruikt Gerrit later om zijn familieleden bij de les te houden: jonge neven en nichten die het vak ook moeten leren, maar van nature niet zo heel erg dol zijn op glazenspoelen.

Gerrit herinnert zich een anekdote uit de ‘goeie ouwe tijd’: ‘Ik was een keer tegelijk met drie broertjes aan het werk. Zij waren eerder moe, ik klaagde tegenover vader dat ik het allemaal alleen moest doen. "Je doet ‘s avonds je avondgebedje. Vanavond ga jij dus nog eens een uurtje langer Onze Lieve Heer bedanken dat hij jou zo sterk heeft gemaakt dat jij hier het werk kunt afmaken."

Vader Martien was een harde werker. Gerrit: ‘Er waren wel eens mensen die er bezwaar tegen hadden dat het cafxc3xa9 ook ‘s zondags open was. Dan vroegen ze waarom hij zeven dagen in de week open was. Zei mijn vader: omdat er geen acht dagen in een week zitten.’

Een nieuwe poot aan de activiteiten van stamvader Martien bestond uit het koeienpension. De boeren brachten van heinde en ver lopend hun beesten naar de markt in Leiden. Ze waren blij als ze hun vermoeide benen even konden strekken in Van der Valks cafxc3xa9 in Voorschoten. Van der Valk bedacht een nieuwe service: als ze de koeien nou ‘s avonds bij hem neerzetten, dan konden ze ze de volgende morgen vroeg oppikken en naar de markt brengen. Hoefden ze niet meer zo’n eind te lopen en kwamen ze niet zo afgepeigerd aan. Steeds meer boeren grepen dit aanbod met beide handen aan.

Later werd de service nog uitgebreid. Van der Valk vroeg wat de beesten moesten opbrengen. Als dat een interessante prijs was, zei Van der Valk: verkoop ze maar aan mij, dan ga ik er zelf wel mee naar de markt. Zo werd Martien van der Valk veekoopman.

Gerrit, vijftig jaar later: ‘We zijn een familie van kooplui geweest. Dat is nog altijd de basis. Als je goede zaken met iemand doet, als je elkaar vertrouwt, heb je een basis om op verder te gaan. Als ik een goeie koe van jou koop, voor een goeie prijs, kom ik later bij je terug. Wij bieden onze gasten een goede maaltijd voor een goede prijs. Daarom komen ze terug. Niet omdat ze ons aardig vinden. Als ik honderd gulden ga vragen voor een dinertje, blijven de mensen weg.’

‘Wat de boer niet kent dat vreet-ie niet’ is typisch een gezegde dat niet op de Van der Valken van toepassing is. Nieuwe technieken, mits functioneel, worden snel toegepast. Stamvader Martien was een van de eerste ondernemers die zelf ijs ging maken. Tegenwoordig zijn er veel zelfkazende boeren, Van der Valk was ‘zelf-ijzend’.

Er bestond nog geen superheffing, maar Van der Valk beschikte over een ruime melkplas. Hij wenste zich niet aan te sluiten bij de bond, die maar 2 cent per liter betaalde: pa wilde 4 cent. Dus hield hij veel melk over. Gerrit: ‘Dat was zwaar werk, ijsmaken. Het moest met de hand gebeuren. Ik heb het zelf veel gedaan en vaak hielpen schoolvrienden ook mee.’

Gerrit zorgde er zelf voor dat hij van dat vervelende karwei werd bevrijd. Hij wist iemand op te scharrelen die een elektromotor aansloot op de ijsmachine.

Het restaurant-gedeelte was steeds belangrijker geworden. De kookkunst van moeder Rie viel zeer in de smaak. Veel van goede kwaliteit voor een redelijke prijs, was het motto en dat is nooit veranderd. Gaandeweg verdwenen de nevenactiviteiten naar de achtergrond en toen, terwijl de Tweede Wereldoorlog zijn schaduw vooruitwierp, werd het tijd voor: restaurant De Gouden Leeuw, nog altijd de bakermat van het concern.

De opvattingen van de grondlegger trekken nog steeds door het concern, als een zuurdesem. In zoon Gerrit vond stamvader Martien zijn trouwste erfgenaam. Elk kind een eigen restaurant, royaal eten voor een goede prijs, zoveel mogelijk factoren in eigen hand houden, een talrijke kinderschare die in het eigen bedrijf aan het werk kon, het zijn de idealen van de stamvader die door ‘peetvader’ Gerrit naar een veel hoger plan zijn getild. Al krijgt niet elke telg zomaar een restaurant in de schoot geworpen.

Gerrit: ‘Iedereen begint aan de top van de bezem, niet aan de top van een bedrijf.’

Ook het verschijnsel dat de mensen meer willen dan alleen maar eten, onderkende stamvader Martien al. Bij De Gouden Leeuw werd een speeltuin uit de grond gestampt, en een prieeltje, waar verliefde stellen konden ronddolen, voor of na het eten. Met de jaren verdween de onschuld van die heimelijke zoen in het prieel, maar dat is niet de schuld van Van der Valk. In de jaren negentig hebben ‘middag
huurders’ hun eigen prieel: een kamer met tweepersoonsbed en een ruime badkamer.

Over de invloed van zijn vader zegt Gerrit in 1995, als we hem vragen of hij nou de grote leider van het concern is: ‘Nee. Ik ben alleen adviseur. Ze doen alles zoals ik het voorgesteld heb, en eigenlijk is dat: zoals mijn vader het heeft voorgesteld. Daar heb ik op ingehaakt. Ik heb wel graag dat ze ‘t eten op tafel zetten zoals mijn vader het wilde, en zoals ik het wil, en zoals mijn broers het willen.’

Een van de tastbare herinneringen aan vader Martien is diens oude Buick. Gerrit rijdt er nog wel eens in. ‘Mijn vader is erg belangrijk voor mij geweest. En nog,’ zegt hij. ‘Ze zeggen dat ik op hem lijk.’

Een ander idee van stamvader Martien, dat Gerrit koste wat ‘t kost ten uitvoer wilde brengen, was: elk kind een eigen restaurant. Achteraf is dat een van de zwakste punten van het concern gebleken: niet iedereen is even geschikt voor de horeca, voor het leiden van een bedrijf. Maar de zwakke broeders en zusters, later de neefjes en nichtjes, draaiden ook mee. De familieband was sterker dan het zakelijk belang.

Door de ‘overval’ van de Fiod komen de gebreken in november 1995 pijnlijk aan het licht. Pas dan, als het concern tot op de bodem moet gaan voor de fiscus, komt de ommekeer en is er eindelijk bereidheid het bedrijf op moderne leest te schoeien. Tot ongenoegen overigens van Gerrit, die van mening is dat er ‘vijftig jaar voor niks is gewerkt’: nagenoeg het hele familievermogen vervalt in xc3xa9xc3xa9n daverende klap aan de fiscus.

Terug naar het begin. Stamvader Martien en zijn vrouw Rie kregen elf kinderen. Zo kwamen ze terecht:

1. Bep van der Valk trouwt Jaap Zeeuw van der Laan, Motel De Witte Bergen in Laren

l. Martin Zeeuw van der Laan en Angela Janssen: Motel De Cantharel Apeldoorn.

2. Jan Zeeuw van der Laan en Annemieke Vos: Motel De Witte Bergen Laren.

3. Jaap Zeeuw van der Laan en Ineke de Boer: Motel Assen. 4. Marianne Zeeuw van der Laan en Han Hammink: Motel Almelo.

5. Ellis Zeeuw van der Laan en Boet Kreike: Witte Bergen.

6. Diederik Zeeuw van der Laan en Tonny van de Mortel, Witte Bergen

2. Ina van der Valk en Henk Luiten (overleden): Motel Bijhorst in Wassenaar

l. Riet Luiten en Ton Broeks: Motel Katwoude.

2. El Luiten en Ben de Bruin: Motel Sassenheim.

3. Wil Luiten en Kees Polman: Motel Eindhoven.

4. Leo Luiten en Franxc3xa7oise Garet: Motel Nivelles (Belgixc3xab):

5. Martin Luiten en Caroline Polman: St. Aygulf.

6. Henk Luiten en Marian Sjamar: pier Scheveningen.

7. Ineke Luiten en Walter Grutterswijk: motel Belfeld, Venlo en de drukkerij.

8. Jack Luiten(tweelingbroer Ineke) en Corine Reyerse: De Bijhorst, Wassenaar.

9. Rick Luiten en Pauline Stoel: Motel Stein.

3. Klaas van der Valk (overleden) en Conny de Wit: Motel De Biltsche Hoek in De Bilt

l. Martin van der Valk en Miriam van der Pol: Avifauna.

2. Peter van der Valk en Gerda Buitenhuis: Motel West-End in Oosterbeek.

3. Rob van der Valk en Cxc3xa9cile van Nisselroy: restaurant Plaswijck Rotterdam.

4. Klaas van der Valk en Els Klaassen: De Biltsche Hoek

5. Kees van der Valk en Carol White: voorheen Motel Hardegarijp; gescheiden. Kees is gexc3xabmigreerd naar Canada en werkt daar als boswachter.

6. Corry van der Valk en Tjomme Langebeek: Motel Wieringerwerf.

7. Hanneke (‘dissidente’)

4. Riet van der Valk en Jan van den Assem (overleden): Motel Het Haagsche Schouw in Leiden

Maakten zich los van de familie, elf kinderen, zonen Peter en Mathieu runnen strandpaviljoens in Scheveningen.

5. Cees van der Valk (overleden) en Joke de Kleermaeker: Motel De Molenhoek in Mook

1. Ankie van der Valk en Renxc3xa9 van Breukelen: motel Zwijndrecht.

2. Helen van der Valk en Lex de Borst: Restaurant Gilze.

3. Martien van der Valk en Ingrid Rootinck: motel Bonaire.

4. Fred van der Valk en Arda Loeften: motel De Molenhoek Mook.

5. Lucie van der Valk en Wibo Rademaker: Restaurant Nazareth bij Gent.

6. Anita van der Valk en Peter Werther: congrescentrum Het Turfschip Breda.

7. Til van der Valk en Pieter Timmers: Motel Breukelen.

6. Gerrit van der Valk en Toos van de Cappelle: Motel Nuland

1. Marijke van der Valk en Harry Heinrichs: Motel Vught.

2. Ad van der Valk en Titia Bollen: Motel Gilze.

3. Carlita van der Valk en Joep van den Nieuwenhuyzen: begin motel Nuland, later zelfstandig zakenman.

4. Martien van der Valk en achternicht Sandra van der Valk: Motel Nuland.

5. Gert-Jan van der Valk en Elfi van der Sluys: Motel Tiel.

6. Vincent van der Valk (gescheiden) en Carla van Kuyk: Motel Moers.

7. Marc van der Valk en Eva Isendoorn: Plaza hotel

Curaxc3xa7ao.

7. Arie van der Valk en Truus van Vliet: Motel De Gouden Leeuw

1. Freek van der Valk en Alicja Kruszel(overleden): Motel Heerlen.

2. Marja van der Valk en Jeroen van den Nieuwenhuyzen (broer van Joep).

3. Ben van der Valk en Marion van Bakel: Motel Akersloot.

4. Martin van der Valk en Nanny van der Linden: Motel Vianen.

5. Rob van der Valk en Bernadette Laurent: Motel de Wouwse Tol.

6. Paul van der Valk en Lenny van Hage: Motel Het Haagsche Schouw.

7. Lucas van der Valk en Heleen Nieuwenhuis: Brugrestaurant Schiphol.

8. Jacline van der Valk: hotel kasteel Bloemendal, Vaals.

9. Eveline van der Valk: motel Nieuwerkerk a/d IJssel.

10. Marc van der Valk: De Gouden Leeuw.

8. An van der Valk en Ben Wohrmann: Motel Dennenhof in Brasschaat (Belgixc3xab)

l. Martin Wohrmann en Kristine van Loo: Motel Dennenhof (Belgixc3xab).

2. Coen Wohrmann en Mireille de Man: inkoop groente Belgixc3xab.

3. Ben Wohrmann en Silvia Joosen: restaurant Princeville, Breda.

4. Mark Wohrmann en Marie-Paul van Looveren: Dennenhof, Brasschaat.

9. Martien van der Valk en Ans van Gelooven: Motel Beveren (Belgixc3xab)

l. Erik van de
r Valk en Martine Buys: Motel Beveren (Belgixc3xab).

2. Walter van der Valk en Suzy Claus: Motel Westerbroek.

10. El van der Valk en Cees Toor: kort Motel-vogelpark Avifauna in Alphen a/d Rijn, daarna (zakelijk) met de familie gebroken

11. Til van der Valk en Chris Matser: restaurant Dreefzicht Haarlem

l. Chris Matser (gescheiden van Helga Boot): restaurant Dreefzicht, Haarlem

2. Martien Matser: Motel Spier bij Assen

3. Ellen Matser en Joost Korstenbroek: Motel Haarlem-Zuid.

4. Henk Matser: motel Haarlem-Zuid.

5. Jan Matser: motel Emmeloord.

HOOFDSTUK ZES

To(os) the States

In de jaren dertig kwam er vaak een kleine jongen boos naar huis. ‘Ik gxc3¡ niet meer naar die rotschool’ huilde hij en woedend stampte hij met zijn klompen op de deel. Tegenwoordig zou de lichte vorm van leesblindheid van Gerrit van der Valk snel zijn onderkend en met goede begeleiding zou het amper gevolgen hebben gehad. Maar toen was je ‘dom’ als je niet goed kon lezen en rekenen.

In het eerste jaar van de lagere school bleef Gerrit zitten en ook daarna is het op de basisschool kwakkelen gebleven. In de vijfde klas ging hij van school, vanwege de mobilisatie. Gerrit: ‘Mijn vader heeft mij lezen en schrijven geleerd, maar ik kan het nog steeds niet goed. Ik haalde toen altijd schuin- en blokschrift door elkaar. Mijn vader heeft mij ook hoofdrekenen geleerd. Dat kan ik nog steeds heel goed, maar op papier wordt het lastiger. Dat is altijd al zo geweest. Als ik bijvoorbeeld 82 zag staan, dacht ik dat het 28 was. Dat ging altijd fout en dan kreeg ik weer een onvoldoende. Ik wilde niet meer naar school.’

Met hoofdrekenen heeft Gerrit een heel concern uit de grond gestampt, met lezen is het nooit wat geworden. Zegt hij. Na enige aandrang komt hij vaak alleen met Dik Trom op de proppen. Hij leest de krant, tijdschriften, maar een heel boek is aan hem niet besteed. Zegt hij. Het niet-lezen van boeken is een van de fabeltjes die hij om een of andere reden -binnenpret?- in stand houdt. Een echte boekenwurm zal hij evenwel nooit worden. Ook film is niet erg aan hem besteed: de enkele keer dat hij een bioscoop bezocht, viel hij in slaap.

Het is jammer dat Gerrits aversie tegen het onderwijs in de loop der jaren alleen maar erger is geworden. ‘Leren is voor de zwakken’ werd een van zijn vele motto’s. Vanuit zijn standpunt bezien valt er ook wel wat voor te zeggen. Zonder titel, zonder universitaire opleiding, stampte hij een miljoenenconcern uit de grond, waarbij hij vooral werd tegengewerkt door mensen die wxc3xa9l veel hebben geleerd maar in de praktijk zelf niets tot stand brengen. Een hoge opleiding is geen garantie voor zakelijk succes. Integendeel. Maar ondernemingsgeest, zakelijk instinct en het vermogen een enorm concern met duizenden medewerkers in goede banen te leiden, vallen niet onder het kopje ‘intelligentie.’

Gerrit is geboren op vrijdag 13 juni 1928. Toen de oorlog uitbrak, had hij dus de kwajongensleeftijd. Hij was net zo anti-Duits als zijn vader. Gerrit: ‘Ik deed alles wat Hitler verboden had; ik saboteerde, handelde zwart, deed koerierswerk en liet onderduikers uit.’ In 1943 kreeg vader Martien het aan de stok met een Duitse soldaat die een arm om een bezoekster legde, en dus ‘lastig viel’, in Valk-termen. Pa verkocht de mof een hengst voor z’n muil en kon meteen onderduiken.

Van zijn vader krijgt Gerrit behalve thuisonderwijs ook zijn eerste baantje: met een prikstok papiertjes opruimen die rond het restaurant lagen. Tussendoor krijgt hij wijze levenslessen. ‘Mijn vader was sterk en net zo koppig als ik. Toen ik eens door slechte jongens bedonderd werd – ze gingen er met mijn motor vandoor – zei hij: "Dit is een goede les voor je. Als je met lorrenboeren omgaat, krijg je luizen."

In 1947 leert Gerrit zijn grote liefde Toos van de Cappelle kennen. Ze woonde in Delft. Gerrit: ‘Ik was met een paar vrienden in de auto, in de buurt van Voorschoten. Zij was op de fiets. We reden haar voorbij. "Stoppen jongens," zei ik, "daar rijdt mijn toekomst. Dat meisje is nu precies mijn model. Als ze nog goed kan praten, is zij voor mij. Dit wordt mijn vrouw." We draaiden om, ik maakte een smoesje. Vroeg waar ze vandaan kwam. Ze was zeventien, ze kwam uit Delft en was op weg naar Amsterdam. "Dat haal je nooit," zei ik, "je achterwiel wiebelt zo." Zo is de verkering begonnen en sindsdien is er voor Gerrit nooit een andere vrouw geweest. Gerrit was ook haar eerste vriendje.

Aan de ‘verkeringen’ worden binnen de familie hoge eisen gesteld. Vader Martien stelde zich op als een strenge keur-meester van het vrouwenvlees dat geacht werd zoveel mogelijk nieuwe telgen voort te brengen.

Gerrit vertelt zelf: ‘Als mijn vader het niks vond zei hij: "Dat kun je wel gokken" of: "Zeg maar: tot in het hiernamaals." Dezelfde tekst schijnt Gerrit op zijn beurt ook nogal eens tegen toekomstige schoonzoons of -dochters te hebben gebruikt. Schoonzoon Joep van den Nieuwenhuyzen zei in Panorama: ‘Vader bemoeide zich er wel mee. Als hij het niks vond, zei hij: "Dat kun je wel gokken" of "Tot in het hiernamaals." Een zoon die een keer thuiskwam met een ‘luxe’ ("Zo noemen we dat soort dametjes") kreeg de wind van voren en de verkering was al snel over.

Toos viel wel in de smaak. Tijdens het eerste afspraakje met Gerrit ontpopte ze zich als een echte Valkvrouw. Gerrit: ‘We hadden een afspraak gemaakt voor een avondje uit, maar dat ging niet door: ik moest plotseling helpen in De Gouden Leeuw. Toos kreeg een ijsje en moest maar even wachten. Ze zag hoe druk het was en wandelde de keuken binnen, bond een schort voor en hielp de hele avond mee.’

Voor de meeste ‘verkeringen’ die in de Valkfamilie trouwen, is het eerst even slikken. Wie kiest voor een Valk, kiest voor een druk bestaan in een grote familie. Toos wilde eigenlijk naar het conservatorium, maar daar kwam uiteraard niks meer van. Zelf kwam ze uit een gezin met nog twee zusjes, het grote Valkgezin vond ze in eerste instantie wat beangstigend, maar toch ook wel leuk. De hele familie werkte toen nog in de Gouden Leeuw.

Met de trouwdatum in zicht en een veilig bestaan in het familiebedrijf voor de boeg, kreeg Gerrit op z’n vierentwintigste de kriebels. Zijn vader had na de oorlog vrij sterke plannen om te emigreren. Hij wilde de boel verkopen en een zeeschip aanschaffen. Als een soort Noach, met de hele familie aan boord van de ark, wilde hij naar Canada, de Verenigde Staten of Australixc3xab. Hij was bang voor ‘het rode gevaar’: de communisten joegen hem schrik aan. Gerrit wilde, voor hij zich definitief vastlegde in de zaak van zijn vader, meer van de wereld zien en zelf bepalen waar hij zijn toekomst zocht. En zo vertrok hij in 1952 in z’n eentje naar The States. De trouwdatum werd nog maar even uitgesteld. Toos bleef achter als een soort gijzelaarster: vader Van der Valk was bang dat Gerrit niet terug zou komen als Toos meeging.

Gerrit had als ketelbinkie naar Amerika gewild, maar hij kwam niet aan de bak. Uiteindelijk kocht hij een kaartje, voor 800 gulden. Op de boot maakte hij zich al snel populair in de betere kringen. Toen hij de dans moest openen, koos hij -misschien ook
nog met Toos in het achterhoofd- geen schone nimf van zijn eigen leeftijd, maar een ongevaarlijke oude maar wel zeer rijke dame. De overtocht benutte hij vooral om contacten te leggen die hem straks aan de overkant van de grote plas goed van pas zouden komen.

Misschien omdat hij er niet op uit was hen te versieren, won hij ook de sympathie van een groep Amerikaanse meisjes die op de terugreis waren van hun Engelse kostschool. Een van de meisjes was dochter van een bankdirecteur. Pa kon Gerrit wel aan een baantje bij de bank helpen. Maar daar had Gerrit, met zijn afschuw van rekenen, helemaal geen oren naar. Hij mocht ook in de tuin werken, en dat aanbod hield hij voor reserve in het achterhoofd.

De kennismaking met ‘pa’ die dochterlief in zijn indrukwekkende limousine van de boot haalde, was allerhartelijkst, maar Gerrit zag er toch maar van af met de bankman in zee te gaan. Prettig was wel dat hij nu een adres had om op terug te vallen, mocht er onverhoopt van alles fout lopen: hij kon bij deze mensen altijd terecht.

De boot meerde af aan de oostkust, maar Gerrit had zijn zinnen gezet op Californixc3xab. Hij kon meerijden met een Nederlands echtpaar, dat hij op de boot had ontmoet. Man, vrouw en drie kinderen. Gerrit mocht proberen tijdens de lange rit de kinderen bezig te houden. ‘Ik had geen cent op zak, maar ik wilde natuurlijk niet met hangende pootjes terug naar Nederland.

Onderweg naar Californixc3xab stopte de familie tegen een uur of zes bij zo’n hotelletje langs de kant van de weg. Daar was zo’n drive-in restaurantje bij en daar ben ik de wc’s gaan schoonmaken. Dat was in die tijd in Amerika een klusje dat niemand wou doen. Ik poetste en boende, maakte met de kwast alles mooi wit tot het er allemaal weer keurig uitzag. Als de baas van het restaurant vroeg hoeveel ik ervoor wilde hebben, zei ik: "Als je me te weinig betaalt, zie je me niet meer, en als je me teveel betaalt ook niet, dan blijf ik te lang weg."

Behalve dat hij er wat mee verdiende, stak Gerrit veel op van deze ervaringen aan de onderkant van het horeca-wezen. ‘Het viel mij op dat er zoveel graffiti op de wc-deuren zat. Daar is een heel eenvoudige oplossing voor: maak de wc’s groter, zodat de mensen niet bij de deur kunnen als ze op de pot zitten. Dat principe heb ik later zelf zoveel mogelijk toegepast.’

Wie tegenwoordig wel eens in een Valk-hotel logeert kan beamen dat het in elk geval aan ruimtelijkheid niet ontbreekt: hotels die twee keer zo duur zijn hebben doorgaans kamers die half zo groot zijn.

Toen na een week de rit was voltooid en de familie aan de westkust was gearriveerd, had Gerrit een sigarendoosje vol dollars, genoeg om de terugreis naar de oostkust te kunnen betalen. Als verder alles mis zou gaan, kon hij dan proberen op een schip naar Europa aan te monsteren. Het doosje met geld verstopte hij onder een stoeptegel, in het pensionnetje waar hij zijn intrek nam. Gerrit hield er toen al niet van contant geld op zak te hebben of naar de bank te brengen. Ruim veertig jaar later brak dit Valk-trekje de familie lelijk op. Toen ging het niet om vijftig dollar, maar om 5,5 miljoen slordig geparkeerde guldens.

Gerrit ging aan de slag op de boerderij van een Jood die in 1940 uit Nederland was gevlucht. ‘Ik ben altijd boer gebleven,’ verkondigde Gerrit later soms met enige trots, maar het meest kenmerkende boerenhandwerk, het melken, beviel hem bar slecht in de States. Dat had zijn reden. De boer waar hij werkte had een regiment koeien die onhandelbaar dan wel uiterst moeilijk melkbaar waren: ze pasten niet binnen het stramien van de normale melkkoeien. De vaste ploeg melkers bestond uit oudere mannen die in de Eerste Wereldoorlog gedeserteerd waren. Nog altijd moesten ze hun ‘lafheid’ van toen bezuren.

Gerrit kreeg maar geen greep op de onwillige koeiespenen. Na een week waren zijn handen rood en gezwollen; zijn verlovingsring moest er worden afgeknipt. Hij bedacht bij dezelfde boer een baantje dat hem beter lag. De koeien werden uitsluitend gehouden voor de melk, naar kalveren werd amper omgekeken. Veel pasgeboren kalfjes stierven in de modder en bleven daar liggen rotten. Op gezette tijden werd met ontsmettingsmiddelen de boel gezuiverd om de vliegen weg te krijgen.

Gerrit vroeg of de boer het goed vond dat hij de kalfjes ging verzorgen. De biest, die anders ook werd weggegooid, kwam hem mooi van pas. Ook andere organisatorische onhandigheden ruimde de nijvere Gerrit uit de weg. Als de koeien werden geschoren, bleven de haren in de modder liggen. De koeien werden gewassen voordat ze werden gemolken. Haren, modder en veel water: logisch dat de riolering voortdurend verstopt was. Ook daar zocht en vond Gerrit een oplossing voor. In den vreemde toonde de jonge Nederlander zich even handig als Jacob, die volgens het bijbelverhaal bij zijn oom Laban ging werken en met allerhande listigheden een enorm fortuin wist te vergaren.

‘Wij zijn kooplui,’ zegt Gerrit, en dat blijkt. Bij het verkopen van koeien wordt een bepaald systeem toegepast waarbij de dieren naar waarde in hokken worden geplaatst. Op even simpele als geniale wijze wist Gerrit de verkoopprijs fiks omhoog te jagen, door het hok met de duurste koeien (van 200 dollar) te voorzien van een bordje ‘verkocht’. Toen hij zijn kalfjes ook nog op slimme wijze aan een handelaar wist te verpatsen, was de boer helemaal onder de indruk en hij wilde Gerrit graag in zijn bedrijf hebben. Maar Gerrit wilde terug naar Nederland. Voor Toos en Vaderland.

Gerrit: ‘Ik had met mijn vader gebeld. Hij vroeg of het zinvol was voor de familie om naar Amerika te verkassen. Hij was nog altijd bang voor de communisten. Ik heb toen gezegd: ‘Als je in Nederland net zo hard wxc3xadl werken als je hier mxc3xb3et werken, kunnen we evengoed in Nederland blijven.’ Daarmee waren de emigratieplannen van de Valken van de baan.

Gerrit: ‘De boer waar ik toen gewerkt heb, is vijfentwintig jaar later nog een keer in Nederland geweest, om mij op te zoeken. Hij had geen opvolger voor zijn bedrijf. Zijn eigen zoon zou dokter worden, maar die was niet helemaal normaal, dat vond ik toen al. Hij had een Chrysler met een televisie erin en hij zat de hele dag met de automatische besturing van de draaihekken te spelen. Later is hij opgenomen. Maar die boer wilde graag met mij samenwerken. Hij had een koffer vol geld bij zich. Hij zei: "Als je met mij meedoet, krijg jij de helft." Maar ik wilde niet uit Nederland weg, ik wilde bij de familie blijven.’

Bij de boer verdiende Gerrit voldoende om de terugreis te kunnen betalen. ‘Als ik dat niet had gered, was ik er gebleven. Dan had ik tegen mijn vader gezegd: stuur Toos maar, en dan was ik niet meer teruggegaan.’

In de Verenigde Staten zag Gerrit de motor-hotels, de motels, toen in Nederland nog een onbekend fenomeen. Terug in Nederland hield hij dat idee in het achterhoofd: low-budget hotels langs doorgaande routes.

In juni 1953 trouwen Gerrit en Toos in Delft. Restaurant De Witte in Vught wordt hun eerste stek. Onder hun beheer wordt het Motel Vught. Tegenwoordig zwaaien Marijke van der Valk en haar echtgenoot Harry Heinrichs daar de scepter. Het is nog altijd een van de mooiste Valk-vestigingen. In de jaren vijftig wordt de beroemde toekan het beeldmerk van de Valken. Gerrit en Toos zaten te eten in het Vogelpark Avifauna in Alphen aan de Rijn en bestudeerden de menukaart. Daar ontdekten ze de toekan. Het noodlijdende vogelpark werd later door de Valken ingelijfd en speelt nog altijd een centrale rol: de meeste familiefeesten worden daar gehouden.

Gerrit: ‘
De mensen vragen altijd: waarom neem je geen valk als symbool, dat ligt toch veel meer voor de hand? Maar als een valk zit te slapen is ‘t niks, en gaat hij op roof uit, dan is het net een adelaar. Daar had ik vroeger zo’n hekel aan: die hadden van die hakenkruizen tussen de poten. Een toekan is een mooie grote tropische vogel, een vrolijk beest, een gezellig beest, dat past veel beter bij ons.’

De Witte in Vught is door Gerrit zelf uitgezocht. ‘Ik heb tegen vader gezegd: dat is een goed punt, daar wil ik graag wat beginnen. Dezelfde middag nog heeft hij het gekocht.’ Gerrit ging meteen aan het verbouwen. ‘Er kwam iemand van de gemeente, die vroeg: "Wat ben je aan ‘t doen?" Ik zei: "Dat is een domme vraag, dat zie je toch?" "Maar dat mag niet, je hebt geen vergunning," zei de man van de gemeente. "O nee?" zei ik, "ik heb wxc3xa9l vergunning. Ik heb vergunning van mijn vader, en dat is de beste vergunning die ik kan vinden." Ik wilde in Vught het eerste motel van Brabant neerzetten. De wethouder van de gemeente vond het maar niks. "Wat is dat, een motel? Zijn dat van die hukskes waar je ontucht kan plegen?" Die man begreep er niets van."

In 1966 werd de eerste steen gelegd voor motel Nuland, de plek waar Gerrit en Toos later gingen wonen en werken en van waaruit ook de ontvoering plaatsvond. Gerrit en Toos kregen vijf zonen en twee dochters.

Aanvulling:

Hoofdstuk 1 van het boek staat ook online

Update 9.45 uur:

Het sneeuwde een beetje onder in het andere Belgische geweld (rond Fortis), de passage in het boek Zwart Wit van de Belgische politicus Jurgen Verstrepen. Hij onthult dat het Vlaams Belang in Nederland ‘krampachtig toenadering’ had gezocht tot de Lijst Pim Fortuyn en deze verkreeg via Hilbrand Nawijn, ex-LPF-minister voor Vreemdelingenzaken en Intergratie. "Nawijn had met ons de voormalige woning van wijlen Pim Fortuyn bezocht."

Het staat er een beetje cryptisch: de suggestie wordt gewekt dat Vlaams Belang de LPF heeft gefinancierd, maar het staat er niet met zoveel woorden.

"Mai pen rai". Zo heet de motorclub waar Jan Smeding lid van was. De 50-jarige trucker was naar Thailand gevlucht nadat hij samen met 38 anderen verdacht werd van smokkel van 300 kilo hasj naar Noorwegen. 300 gedeeld door 38, dat valt mee, zou je zeggen. Van die anderen waren er al 26 opgepakt. Jan was rechtstreeks vanuit Noorwegen naar Thailand gevlucht, trouwde er met een Thaise vrouw en woonde in een villa van 250.000 euro. Dat is daar echt heel veel geld.

Een jaar of negen geleden werkte hij nog als internationaal chauffeur bij Van der Wal in Utrecht. Oud-collega’s herinneren hem zich als "een alleskunner. Hij deed veel speciaal werk naar landen als Iran, Rusland en Oezbekistan."

Collega’s merkten weinig van een gezin. "Hij was een beetje een vrijbuiter, maar wel een betrouwbare medewserker. Hij wist elke klus tot een goed einde te brengen. Ook als collega kon je hem goed hebben, hij was een sociaal persoon. Maar ook slim. Tegen sluw aan. En hij vertelde niet alles, het bericht van betrokkenheid bij smokkel komt niet echt als een verrassing."

                                  *

Vanavond in Opsporing Verzocht: het tipgeld voor de moord op Cor van Hout, zulks gebaseerd op ‘nieuwe aanwijzingen.’ Een ‘Bron’ meldt:

"De politie heeft binnen het onderzoek een aantal gegevens verkregen die zelfs het onderzoeksteam niet weet. Dus niet kan communiceren. Indien iemand met die gegeven op de proppen komt, is dat of de dader of een interne informant. Dan zal die persoon of als verdachte worden gehoord en zijn straf krijgen, of er zal een eventuele uitgeloofde beloning worden uitgekeerd. Dus als uit het criminele wereldje sprookjes komen horen ze dat aan, maar doen daar verder niks mee. Ze slaan alleen aan op de punten binnen het onderzoek die alleen bij de zaakofficier bekend zijn. Die geeft dan ook opdracht voor verder onderzoek. Dus met flauwekul hoeft niemand aan te komen, dat weten ze gelijk. La Serp is weleens genoemd, maar kon bepaalde waarden in het onderzoek niet weten. Ze hebben nog drie verdachten op de korrel, maar kunnen het bewijs niet rondbreien A.Z is genoemd als schutter."

Ik geef het maar weer door.

                                       *

Ook op tv vanavond, in ‘Het zal je maar gebeuren'(Ned. 2, 22.50 uur) de familie Dubois uit Putten: Herman en Anja en hun kinderen komen aan het woord over wat de onterechte arrestatie van Herman met hun gezin heeft gedaan. Ik heb daar zelf Anja recent heel uitvoerig over gexc3xafnterviewd, maar dat is een beetje fout gelopen. Lag niet aan Anja, maar aan ‘doelgroepen’ en de cultuur bij damesbladen die denken dat vrouwen speciale lezeressen zijn en alleen suffe stukjes willen lezen. Komt nog wel goed, hoor.

                                     *

En dan is het ook weer dinsdag=bepsterdag. Op www.bepster.com staat nu mijn nieuwe wekelijkse column. Gaat dit keer over opvoeden (van seriemoordenaars tot mensen die ‘sjippies’ zeggen in de supermarkt. Wat is erger?)

Update 13.00 uur:

Opsporing Verzocht besteedt morgenavond aandacht aan de liquidatie van Cor van Hout (en Robert ter Haak) in 2003. Het rechercheteam dat deze zaak onderzoekt heeft nieuwe aanwijzingen, meldt de Telegraaf  De vraag is: is er echt iets nieuws of is justitie nog aan het goochelen met de hoed van kroongetuige Peter La Serpe, in de hoop dat er eindelijk eens een konijn uit tevoorschijn komt dat hout snijdt?

Wat La Serpe beweert is oud nieuws: Jesse Remmers heeft het gedaan, heeft-ie zelf tegen hem verteld. De compositietekening van de passagier op de motor, tijdens de aanslag, zou ook best Jesse kunnen zijn (tekening rechts, de linker zou van de bestuurder zijn).

Ik heb het ernstige vermoeden dat de nieuwe actie van OM en OV er nogal op gericht is Jesse aan deze zaak te linken.

Nu is het zo: justitie heeft aanwijzingen, maar ik hoor ook wel eens wat. Ik weet – meestal net zo min als justitie – niet wat wel of niet waar is, ik wacht het meestal maar af. Je hoort mij niet zeggen dat Jesse er toen niet bij is geweest. Ik weet ook niet altijd hoe goed mijn bronnen gexc3xafnformeerd zijn, ik weet wel dat er nogal verschil is in kwaliteit. Een van de mensen die bij mij hoog aangeschreven staat als bron zei: "Ik heb gehoord dat het Jesse niet is geweest, maar iemand anders."

Nogmaals, ik weet het ook niet, ik geef het maar door.

Om tien uur begint in Belgixc3xab een persconferentie waar wordt onthuld wie de Nederlandse politicus is wiens campagne door het Vlaams Belang is gefinancierd. Staat in het boek ‘Zwart op wit’ van de Belgische politicus Jurgen Verstrepen.

Ik heb een iets meer dan sterk vermoeden over de identiteit van onze ‘rechtse vriend in de bocht’, maar ik moet even wachten tot het officieel bekend wordt gemaakt, anders is het zo sneu voor al die primeurjagers die naar Belgixc3xab zijn afgereisd om het nieuws dxc3¡xc3¡r te horen. Naar verluidt heeft de top van de vaderlandse journalistiek zich hedenmorgen reeds over de grens verplaatst. Kom ik nog wel op terug (misschien).

                                                           *

Naar aanleiding van een berichtje van gisteren over de zaak-Videlers bemoeien veel reageerders zich ineens met mijn ‘ethiek’: ik had ‘de familie Videler’ erbij moeten betrekken en op de hoogte moeten stellen van de reportage. Ik weet niet waar en wie er nou precies ontspoord zijn, maar ik heb nog nooit eerder zulke merkwaardige reacties gezien.

Ik ben bij Arthur Videler geweest, dat kon iedereen zelf constateren. Hij is toch ook familie? Voordat ik afreisde heb ik al contact gehad met dochter Femke (en erna ook). Arthur heeft het verhaal vooraf gelezen en ik neem aan dat hij het heeft doorgestuurd aan Femke. Was inderdaad wel wat haast bij, ik heb het in het vliegtuig gemaakt, maar dat was niet de reden dat ik ‘de familie Videler’ niet heb ingelicht of benaderd. Wie had ik nog meer moeten inlichten, raadplegen of om hulp, goedkeuring en toestemming vragen? Oma, neven, nichten, de buren? Hou toch op.

In zijn column in de Telegraaf heeft John van den Heuvel het over de moord op Wendy (42) en Joyce (14) Videler op Isla Margarita. De Telegraaf had gemeld dat marechaussee en OM mogelijk xe2x80x99voorkennisxe2x80x99 van de moorden hadden, maar niets deden, waarop justitie een persbericht verstuurde met de tekst: xe2x80x99Informant van De Telegraaf liegtxe2x80x99.

Ik kan er niet te veel op vooruitlopen, ik heb een reportage gemaakt die later deze week in Aktueel verschijnt, maar een paar dingen kan ik er wel over zeggen. Zowel de Telegraaf als het OM heeft mijns inziens een behoorlijke portie boter op het hoofd. De Telegraaf heeft in deze affaire niet anders gedaan dan Arthur (en Wendy) Videler afschilderen als notoire oplichters, zulks met aantoonbaar onjuiste roddels. Bijvoorbeeld een kop over een ‘mooie nieuwe auto’ die Arthur zou hebben gekocht. Er is een circuit van mensen die er kennelijk belang bij hebben de Videlers in een kwaad daglicht te stellen. Zowel Exc3xa9n Vandaag als de Telegraaf heeft daar hard aan meegedaan. Naar het cruciale punt waar het allemaal om draait – de relatie met de dood van zakenman Johan Woudstra – is in het geheel geen onderzoek gedaan (althans: daar is niks van te merken).

Dat is xc3xa9xc3xa9n. Punt twee is dat de Videlers – laat ik het voorzichtig uitdrukken – op ‘ambassade- en politieniveau’ niet erg populair waren. In die kringen had men ronduit de pest aan de Videlers en ik weet ook waarom en ik ben er redelijk van overtuigd dat dit niet terecht is, dat dit gebaseerd is op een gebeurtenis waarbij ‘op ambassade- en politieniveau’ op z’n minst discutabel is gehandeld.

Dus dat die serieuze tip van de informant met iets minder overtuiging is overgebracht dan wanneer het ‘blanco’ Nederlanders zou betreffen, daar kan ik me iets bij voorstellen.

De informant zegt nu dat hij bij herhaling heeft gewaarschuwd: niet xc3xa9xc3xa9n keer over de ontvoering, maar ook over mogelijke moord. Justitie zegt dat de tweede waarschuwing inhoudelijk niet veel anders was dan de eerste, feit is dat het geen tweede keer is doorgegeven aan de Videlers. Of die daar dan wel op zouden hebben gereageerd is weer een heel andere vraag. Overigens heb ik sterke twijfels bij de waarschuwing voor ‘moord’: die past helemaal niet in het scenario van wat er (vermoedelijk) is gebeurd.

Punt twee: de informant. Hij wist veel meer dan hij heeft verteld en daarom was voor iedereen moeilijk in te schatten hoe serieus de dreiging was. Alleen al daarom is hij waarschijnlijk medeverantwoordelijk voor de dood van Wendy en Joyce. Maar misschien is hij wel veel meer verantwoordelijk. Ik weet niet wie het is, heb wel een vermoeden. Als dat vermoeden klopt, is hij zelfs de direct verantwoordelijke. Dat zijn runners niet stonden te springen hem voor zijn ‘tip’ te belonen, daar is dan wel iets voor te zeggen.