misdaadjournalistblog

Dit is het lied van Zwarte Leentje

Die is gevonden langs de baan

Zij heb voor jaren in d’r eentje

Met paling op de markt gestaan

Zij was een meid om van te dromen

En ook van keurige komaf

En als die heer niet was gekomen

Dan lag ze nou niet in d’r graf

Gisteravond zag ik xe2x80x98Trafficxe2x80x99, een film met Michael Douglas, over de xe2x80x98War on drugsxe2x80x99 aan de grens van Texas en Mexico. Ik was ineens helemaal terug in de jaren tachtig, vooral toen ik in de film het gebouw van Epic Watch in El Paso zag. Ik ben daar in 1989 zelf geweest, in het kader van een serie reportages over internationale drugshandel. Tot mijn verbazing zag ik vanmorgen dat de film uit 2000 dateert, ik had het gevoel dat ik naar een volkomen achterhaalde situatie zat te kijken. Na die serie, waarvoor ik ook met undercover-agenten van de DEA heb gesproken, was ik voor mijzelf tot de conclusie gekomen dat ik die drugshandel niet zo interessant meer vond. De Amerikanen zijn wat hardleers op dit punt, maar het probleem met drugs ligt niet bij de producent en ook niet bij de smokkelaar, maar bij degene die het spul gebruikt.

Want hij kwam eerst met rooie rozen

En een sigaartje voor d’r pa

En toen het kind begon te blozen

Bracht hij haar naar de opera

En toen haar pa nog zat te roken

Fluisterde hij iets in haar oor

Waardoor haar hart al was gebroken

Voordat ze ook haar eer verloor

Ik heb veel bewondering voor tekstdichters. Lennaert Nijgh staat voor mij bovenaan, maar er zijn er veel meer. Wat mij vooral aanspreekt zijn teksten die in het kort een compleet verhaal vertellen, zoals dit Lied van Zwarte Leentje. Ik kon nog niet achterhalen wie het gemaakt heeft, het zou me niet verbazen als het Jacques van Tol is geweest, maar misschien weet iemand anders het. Vraag is natuurlijk: wat heeft El Paso met Zwarte Leentje te maken?

En van het ene kwam het ander

En van het ander kwam een kind

Hij zei: "Het komt wel voor mekander

A’s ik een mooie woning vind"

Maar op een dag, wat viel te vrezen

Moest hij op reis en nam de trein

‘t Heb niet alleen zo moeten wezen

Maar het heeft ook zo moeten zijn

Er is ook zoxe2x80x99n mooi lied over ("Out in the West-Texas town of") El Paso, gezongen door Marty Robbins. Het gaat over een cowboy en Rosaxe2x80x99s Cantina. In Nederland zong John de Mol senior het ooit. Toen ik in El Paso was, ben ik even langs Rosaxe2x80x99s Cantina gegaan. Nog altijd komen er vanuit de hele wereld mensen kijken, vertelde de toenmalige uitbater. Ik heb het vanaf de eerste keer dat ik het hoorde een heel apart lied gevonden: het is in de ik-vorm, er is ruzie om een vrouw, de verteller gaat dood. Hoe kan iemand die dood is nog een liedje hebben gemaakt en gezongen? Zanger Marty Robbins wordt in El Paso nog altijd gexc3xaberd: als je op het vliegveld aankomt, hangt er in een van de hallen een gedenkteken aan de muur. Tenminste, ik neem aan dat het er nog hangt. Maar in El Paso stuitte ik op nog een onderwerp: hardlopen.

En het kwam gauw van kwaad tot erger

En ‘t kwam van erger tot de straat

Zij kon haar schande niet verbergen

En viel gedurig van de graat

Vorige week is ze gevonden

Met een rood sjaaltje om d’r nek

En in haar brief stond onomwonden:

"Toen Sjaak op reis ging wer’ ik gek"

In El Paso sprak ik een Amerikaan die, toen hij hoorde dat ik uit Nederland kwam, vroeg of ik die xe2x80x98Dutch lady-trackersxe2x80x99 misschien kende: twee meisjes die in El Paso studeerden en regelmatig in de krant stonden vanwege hun sportieve prestaties. Ik begreep eerst niet wat lady-trackers waren, ik dacht aan autorace, maar het bleek om hardlopen te gaan. Altijd leuk, Nederlanders in den vreemde, dus ik heb snel een afspraak kunnen maken, interview gedaan met de dames, waarschijnlijk ook fotoxe2x80x99s gemaakt, maar die kon ik gisteravond niet zo snel terugvinden. Het artikel is wel gepubliceerd destijds, maar niet in een toonaangevend blad: die hadden niet veel belangstelling voor twee relatief onbekende Nederlandse hardloopsters in Texas. Ik heb er al die jaren niet meer aan gedacht en ik wist ook niet meer hoe ze heetten. Totdat ik gisteravond na xe2x80x98Trafficxe2x80x99 dacht: ik moet dat toch eens opzoeken, die hardloopsters uit El Paso. Ik viel bijna van mijn stoel: ik moet in de afgelopen jaren geregeld in dezelfde wedstrijden hebben gelopen, ook als amateur ken je natuurlijk de naam Wilma van Onna. Zij was het, daar in El Paso! De naam van de andere studente kwam me iets minder bekend voor, maar zij hoort ook nog altijd tot de bekendste loopsters, ontdekte ik googelend: Rita Delnoye. Grappig is dat destijds in Nederland Elly van Hulst furore maakte, in het artikel refereerde ik daar ook nogal aan. Op de site van Haagatletiek staan ze nu alle drie onder elkaar. Dat is toch wel erg grappig.

En hoe kwam ik nu bij Zwarte Leentje? Ik had het vroeger op een bandje staan en ik kende de tekst bijna uit mijn hoofd. Een paar jaar geleden schoot het mij ineens in gedachten tijdens een lange duurloop. Ik probeerde de complete tekst terug te krijgen. In de loop van een paar uur had ik xe2x80x98m helemaal, alleen die laatste regels, daar kwam ik niet uit. Als de vogel is ver… wat? Slonden? Internet bracht uitkomst: verzwonden. Ik kende het woord niet, maar de bedoeling was duidelijk.

En de moraal van dit gebeuren

Al valt het, meisjes, u ook hard

Pas op voor duistere signeuren

Die u verleiden op de mar’t

Want als de vogel is verzwonden

Komt gij al spoedig tot de val

En na de zoete smaak der zonde

Proeft gij de dood zijn bitt’re gal

In xe2x80x98Trafficxe2x80x99 raakt de dochter van DEA-baas aan de drugs. Misschien gaat dat zo, ik weet het niet. Maar wat mij betreft is de moraal: of je je nu laat verleiden door duistere sinjeuren op de markt, of door vriendjes die je om wat voor reden dan ook aan drugs helpen: het ligt nooit allxc3xa9xc3xa9n aan de verleider, aan de aanbieder, je bent er zelf ook bij. Waarom de xc3xa9xc3xa9n dan wel bezwijkt en de ander niet, dat is een heel ander verhaal. Moeten we xe2x80x99t misschien ook nog een keer over hebben, maar nu even niet. Ik moet nu als een haas op pad, ik hoop dat ik in de loop van vandaag of morgen nog in de buurt van een draadloos internet kom. Het artikel dat ik destijds over Wilma en Rita heb gemaakt staat hier

Nog even dit: 31 augustus is natuurlijk wel een historische datum: 31 augus
tus 1974, het einde van Radio Veronica. En de dood van prinses Diana, waar je ook steeds minder over hoort, maar die voor mij nog steeds een van de meest aangrijpende momenten uit de geschiedenis is. Zal volgend jaar wel meer aandacht voor zijn: dan is het tien jaar geleden. Time flies.

Later vandaag nog wat nieuws over de zaak-Holleeder: over een huiszoeking bij een broer van Thomas van der Bijl. Kondigde ik vanmorgen aan. Waarbij de vraag vooral was: is dit wel nieuws? Misschien weet iedereen dit al. Ik houd veel, maar niet alles bij. Ik ben eigenlijk meer van de huis- tuin- en keukenmoorden. Ik wist bijvoorbeeld niet eens waarom dat Holleeder-Endstra-gedoe het Kolbak-onderzoek heet. Dat heb ik inmiddels achterhaald: al googelend kwam ik uit bij de collega van crimesite.nl, die wist te melden dat een kolbak het hoofddeksel is van een huzaar en dat men wellicht gedacht heeft aan het leveren van een xe2x80x98huzarenstukjexe2x80x99 met dit onderzoek.

Zoals ik al zei: ik heb niet alles gevolgd, mijn excuus als dit oud nieuws is, maar ik ga er vanuit dat als ik dit soort dingen niet weet, het merendeel van mijn bezoekers het ook niet heeft gelezen. En anders is het een geheugenopfrissertje. En je kunt het ook overslaan.

Tot mij kwamen dus enige flarden proces-verbaal uit het Kolbak-onderzoek. Ik zal de taalfouten van de verbalisanten niet overnemen. Ik duid hen dat niet euvel: of je een moord oplost met een d of met een t is niet zo belangrijk.

Binnengekomen CIE-informatie, staat er. CIE staat voor Criminele Inlichtingen Eenheid, voorheen CID, door advocaten veelal aangeduid als xe2x80x98de sectie stiekemxe2x80x99. "Het onderzoeksteam kreeg op maandag 24 april 2006 te 11.00 uur van de Criminele Inlichtingeneeheid van de Nationale Recherche een proces-verbaal met de navolgende informatie:

"de onlangs geliquideerde Thomas van der Bijl heeft beeld en geluidsopnamen over het doen en laten van Willem Holleeder in de laatste jaren. Deze spullen liggen in een kluis bij zijn broer Joop van der Bijl. Het zou gaan om moorden die in opdracht van Holleeder zijn gepleegd."

Vervolgens wordt beschreven dat er onderzoek wordt gedaan naar de identiteit van de broer en besloten zo snel mogelijk huiszoeking te doen. Omdat officier van justitie Fred Teeven het zelf te druk heeft met het verhoren van getuigen en er ook niet op korte termijn een rechter-commissaris beschikbaar is, wordt er een verbalisant gemachtigd om de xe2x80x98doorzoekingxe2x80x99 te doen. Er rukt meteen een ploeg uit, maar op het betreffende adres is er niemand thuis. Om 13.50 uur, dus nog geen drie uur na binnenkomst van de tip, komt een zoon thuis, die meteen zijn vader belt. Pa is er om tien over twee. "Aan hem is gevraagd of hij in het bezit is van een kluis. Hij toonde mij verbalisant een kluis in de slaapkamer van de woning. Deze kluis is doorzocht en bleek leeg te zijn." Vervolgens wordt er met zeven man het hele huis doorzocht. Er worden een paar honderd cdxe2x80x99s, dvdxe2x80x99s, vijf videobanden en 1 computer in beslag genomen."

Dat is alles. Vraag is: wat staat er op? Dat hoor je dan weer niet. Dat houdt de politie nog even onder de pet, tot kort voor de eerstvolgende zitting. Als het om interessante informatie gaat, krijgen de advocaten het kort voor de zittingsdag en dan hebben ze nog een paar dagen de tijd om te lekken naar deze of gene verslaggever.

                                              ****************

Dat is even schrikken, die foto. Nietwaar? Het is Charles Manson, zeer bekend bij de oudere generatie. In de jaren zestig was hij de inspirator van de xe2x80x98hippie-moordxe2x80x99 op actrice Sharon Tate en andere gruwelen in de sfeer van lsd en satanisme. Nu schijnt er in de jaren zeventig in Nederland ook zoxe2x80x99n soort moord te zijn gepleegd. Iemand die er meer over wil weten, vroeg of ik het mij kon herinneren. Ze dacht dat het omstreeks 1974 was. "Er heeft een artikel over in het Parool gestaan, maar het speelde niet in Amsterdam. Het ging over een boer die een schuur had verhuurd aan jongeren uit de Randstad. Ik vermoed in het oosten van het land, of in Brabant. Het was in de lsd-tijd. De volgende morgen kwam de boer kijken. Iedereen was weg, er lag alleen een lijk. Het zag eruit als een offer, alsof het slachtoffer er bij wijze van spreken zelf voor was gaan liggen. Het is maar heel kort in het nieuws geweest, misschien omdat men bang was dat het andere groepen jongeren op een idee zou brengen." Of de zaak is opgelost, is ook niet bekend. Vraag is natuurlijk: wie weet hier meer over?

                                                   ******************

Gistermiddag diende in Zutphen de rechtszaak tegen Sidney Brandeis, de man die vorig jaar werd opgepakt omdat hij zich schuldig zou hebben gemaakt aan afpersing. De zaak haalde wat landelijke publiciteit omdat Sidney enige bekendheid geniet als artiestenmanager, onder anderen van Froukje de Both en Georgina Verbaan. Vorige week dinsdag stonden de afpersers Papa Mike en Renxc3xa9 D. terecht, nu was Sidney dus aan de beurt. Het verslag heb ik onder dat van vorige week gezet. Voor gexc3xafnteresseerden: het is hier te vinden. Op de tekening Sidney en de Officier van Justitie, mevrouw mr. L. Feraaune.

                                                    ******************

Vanaf het moment dat ik met de site/weblog misdaadjournalist ben begonnen, ben ik vaak benaderd door studenten van scholen voor journalistiek die gexc3xafnteresseerd zijn in misdaadjournalistiek. Voor een scriptie, of om zich in deze tak te bekwamen. Ik heb zelf geen opleiding aan de School voor Journalistiek gedaan, wel een avondstudie MO-A Nederlands. Officieel mag ik dus ook les geven, maar die ambitie heb ik nooit gehad. Wel lijkt het mij aardig  aspirant-collegaxe2x80x99s enigszins te laten delen in mijn ervaringen op het gebied van onderzoeks- en misdaadjournalistiek. Ik weet niet of er behoefte aan is, maar dat merken we vanzelf.

Opzet Springplank:
Meld je bij mij aan met een idee voor een verhaal dat je graag zou willen maken. Het moet in principe geschikt zijn voor plaatsing in een krant of tijdschrift en/of op deze site. Ik geef tips en begeleiding. Bij het benaderen van mensen kun je verwijzen naar deze site, dat maakt het controleerbaar. Mensen willen graag weten waar ze hun medewerking aan geven. Als er een reportage uit voortkomt die geschikt is voor publicatie, bemiddel ik bij plaatsing. De opbrengst is fifty/fifty. Als het artikel niet geschikt is voor publicatie in een krant of tijdschrift, is er een mogelijkheid dat het wel op de site geplaatst kan worden, maar daar staat geen vergoeding tegenover. Bovendien hanteer ik ongeveer dezelfde criteria als de chefs bij de kranten en weekbladen, doorgaans is er weinig discussie over plaatsbaarheid. 

Opzet Podium:
Er zijn veel collegaxe2x80x99s in vaste dienst bij kranten en tijdschriften die bepaalde stukken om allerlei redenen niet bij hun eigen medium kwijt kunnen, maar niet de mogelijkheid hebben elders te publiceren. Via mij kan dat misschien wel, eventueel onder een andere naam (al moet ik natuurlijk wel de juiste identiteit weten). Voor de rest geldt hetzelfde als bij de Opzet Springplank.

Aanmelden kun doen via het mailformulier van misdaadjournalist.nl

John Mark Karr, die zelf beweerde de moord op het Amerikaanse modelletje JonBenet te hebben gepleegd, is een fantast. Het bewijs tegen Abdallah Axc3xafd-Out, die ontkent de Luikse meisjes Nathalie en Stacy te hebben vermoord, lijkt rond: vezels van een kleed van zijn vriendin zijn bij de slachtoffers aangetroffen. Veel meer heb je niet nodig. En dan hebben we nog een derde categorie: onschuldig, maar toch veroordeeld. Over de ten onrechte veroordeelde Ina Post (49) maakte ik in 1985 het eerste verhaal, voor Panorama. Toen waren gerechtelijke dwalingen nog niet zo populair als nu.

De publiciteit heeft haar niet geholpen. Voor de ‘Verdacht’ van Panorama die nu in de winkel ligt, sprak ik Ina weer eens, na al die jaren, in het kader van interviewtjes met gedetineerden over de vraag hoe ze de eerste dag dat ze weer buiten komen beleven. Ina’s eerste indruk was "dat heel Nederland uit stoplichten bestond. Als er niemand bij me was geweest, was ik zo onder een auto gelopen." Wat ze het meest had gemist: een gewone bruine boterham met roomboter en rookvlees. Ina is altijd blijven vechten voor haar onschuld, ze kan niet leven met de gedachte dat mensen haar een moordenares vinden. Ze lijkt nu eindelijk gehoor te krijgen, mogelijk wordt haar zaak herzien.

                                                           ****************

Charley – hij noemt zichelf nu Charles – Bruinsma belde gisteren. Hij was niet erg gelukkig met het feit dat ik de rouwadvertentie van zijn zus Fleur had geplaatst (zie dagboek van maandag). Even later belde de bewoner van het huis in Hilversum, waar ik een foto van had gemaakt: van dit adres zou Bruinsma met Bas van Hout hebben gebeld. Klopte niet. Hoe zit het dan wel? Bruinsma belt en e-mailt niet van zijn eigen adres: hij heeft in Hilversum een kantoortje waar hij af en toe komt. Maar dat is in een andere straat dan waar het geheime telefoonnummer aan gekoppeld is.

Het gesprek ging ongeveer als volgt. Bruinsma zei: "Iemand probeert mij zwart te maken, ik vind het ongelooflijk en verschrikkelijk. En vanmorgen zag ik op uw website de rouwadvertentie voor mijn overleden zus. Die had ik aan Bas van Hout gemaild om te laten zien dat het serieus was."

Ik zei dat ik er haast aan begon te twijfelen of hij wel echt bestond. Bruinsma: "Ik besta wel degelik. Ik vind het heel triest allemaal. Ik heb er ook een advocaat op gezet, die zei: laat het maar overwaaien. Maar dat doet het dus niet."

Maar wie zit er dan achter deze al zoveel jaren durende lastercampagne?

"Ik denk dat ik het wel weet. Iemand die ik gekend heb vroeger, die nu wraak wil nemen. Ik heb in het verleden vaker problemen gehad met die jongen, om allerlei dingen. Hij heeft er een hoop bij verzonnen, dat klopt allemaal niet."

Tot die conclusie was ik vijf jaar geleden al gekomen, maar de betreffende persoon blijft maar doorgaan. Bruinsma: "Ik ben serieus bezig een normaal leven te leiden, in onroerend goed en zo, ik wil geen slechte naam hebben, ik vind het allemaal heel kwalijk."

Is het niet handiger te onthullen om wie het gaat? Dat zou veel misverstanden weg kunnen nemen.

"Het kunnen een aantal mesnen zijn, ik denk wel ongeveer dat ik weet wie het is. Er staan wel dingen bij uit mijn jeugd die wel kloppen, maar na mijn jeugd klopt het niet meer, dat is er allemaal bij verzonnen."

De fotoxe2x80x99s op de (inmiddels verdwenen) website zijn authentiek, ook die van Charley/Charles. Maar die kwamen niet erg overeen met de foto die Bruinsma een jaar of vijf geleden naar Nieuwe Revu stuurde. "Dat klopt. Die was van mijn jongere broer, dat was een beetje afleiding, dat had ik expres gedaan om te kijken hoe het zou eindigen, of het wel vertrouwd was."

De lastercampagne is al vanaf 2001 aan de gang, "Vrienden van mij hebben het ook gelezen, ze vragen mij: wat is dit? Ik moet het elke keer uitleggen aan mensen die ik ken, het is allemaal heel vervelend. Die man is echt hardnekkig, hij moet gestopt worden, ik heb de politie al een keer ingeschakeld, maar dat schijnt niet zo gemakkelijk te zijn."

Bruinsma is niet het enige slachtoffer: in de stukken wordt ook de naam van een Hilversumse politieagente genoemd die ‘plat’ zou zij. Ook voor haar moeten die aantijgingen buitengewoon vervelend zijn. Pogingen om van haar commentaar te krijgen, liepen destijds op niets uit. Het moet wel iets over de lasteraar zeggen: blijkbaar heeft hij ook een appeltje te schillen met die agente.

Mijn aanbod om te helpen met het opsporen van de dader, wijst Bruinsma vriendelijk van de hand: "Dat regel ik liever zelf. Het liefst zou ik anoniem blijven."

Ongevraagd laat ik mijn Columbo-hersens, de grijze cellen van Hercule Poirot en Sherlock Holmes natuurlijk wel een beetje draaien en dan kom ik tot een verrassende conclusie. Maar in boekjes is het altijd simpeler dan in de werkelijkheid. Of niet? Op de foto maar weer eens een portretje van neef Klaas, ik heb zo ‘t idee dat Charles het niet op prijs stelt zelf te worden afgebeeld. De foto van die jongere broer heb ik ook nog wel, maar ook daarbij bekruipt mij het gevoel dat die het wel eens helemxc3¡xc3¡l niet prettig zou kunnen vinden in dit kader te figureren.

‘t Is dat ik even geen tijd heb om een boek te schrijven, anders zou het gaan heten: ‘De Stille Getuige’. Waarbij de clou dan zou zijn dat in een grote strafzaak de doorslaggevende getuigenverklaring afkomstig is van iemand die al dood is, maar dat weet niemand, behalve de officier van justitie. Terug naar de werkelijkheid: hoeveel zijn de verklaringen waard van Thomas van der Bijl, in de zaak-Holleeder? Van der Bijl is geliquideerd, maar voor zijn dood heeft hij veel contact gehad met politie en justitie. Lang niet alle verklaringen die hij heeft afgelegd, zouden al in het geding zijn gebracht. Dus wat let een doortastende officier van justitie om een aantal van die verklaringen via een omweg extra waarde te geven? In de zaak tegen Fred Ros, bijvoorbeeld, onlangs aangehouden in Spanje op verdenking van betrokkenheid bij de liquidatie van Van der Bijl, is dat ook gebeurd. Dat was in een oude strafzaak. Daar waren ook twee getuigen: een gedetineerde fantast en een anonieme getuige. Na veel aandrang en onderzoek door advocaat Peter Plasman kwam de aap uit de mouw: de anonieme getuige was dezelfde als de fantast.

‘Getuigen zijn zelden helden’. Zong Herman van Veen. Justitie heeft zakenman Erik de Vlieger in problemen gebracht door het uitlekken van vertrouwelijke informatie. ‘Stomme fout’, zegt justitie. Maar het is geen geheim dat justitie er alles aan gelegen is De Vlieger te charteren als getuige tegen Holleeder: hij moet verklaren dat hij is afgeperst. Officieel ontkent De Vlieger dat en gezien de horizontale ligging van vorige getuigen lijkt me dat niet onverstandig. Het geeft wel aan hoe ongelooflijk hard justitie dit speelt.

                                                    ****************

Het huis op de foto rechts staat in Hilversum. Schreef ik vanmorgen en toen stond er inderdaad een ‘foto rechts’. Nu niet meer: de bewoner heeft gebeld en hij heeft niks mee te maken met de geheimzinnige affaire Charley Bruinsma. Voor degenen die dit gemist hebben: al sinds 2001 is er een anoniem figuur bezig deze neef van Klaas Bruinsma te beschuldigen van betrokkenheid bij tal van criminele activiteiten, terwijl daar – voorzover ik heb onderzocht – geen sprake van is. Zie ook het dagboek 22 augustus. Maar de vraag blijft: wie heeft het toch zo op deze Charley gemunt? Naar aanleiding van eerder berichten hierover op deze site nam Charley Bruinsma contact op met Bas van Hout, die volgens geruchten door hem bedreigd zou zijn. Was ook niet waar. De beller maakte op Bas een authentieke indruk.

Via nummerweergave zag Bas ook het telefoonnummer waarmee Charley belde. Dat was een nummer in Hilversum. Ik heb het vele malen geprobeerd, maar er wordt nooit opgenomen. Oproepen aan Charley zich te melden waren tevergeefs en e-mails worden niet beantwoord. Het Hilversumse telefoonnummer bleek geheim. Er zijn manieren om daar achter te komen en zodoende kreeg ik het adres dat aan dit nummer gekoppeld zou zijn. Ik ben er afgelopen week even langs gereden. Het is geen Bruinsma-achtige villa, maar een keurige hoekwoning aan de rand van Hilversum. Er was niemand thuis. Ik heb de namen op de brievenbussen genoteerd: buren weten vaak meer dan je denkt! De naam op het betreffende huisnummer komt weinig voor en via google is de persoon middels enkele omwegen waarschijnlijk wel te bereiken. Ik heb ook een briefjer achtergelaten met het verzoek contact op te nemen, maar daar heb ik ook nog niks op gehoord.  "Inmiddels twijfel ik aan alles: bestaat Charley Bruinsma wel? Hij stuurde Bas een rouwadvertentie van zijn zus Fleur. Is die wel echt?" Schreef ik vanmorgen. Inmiddels heeft Bruinsma zelf ook gebeld. Ik kom er later op terug.

Wolfgang Priklopil (foto links), de ontvoerder van Natascha Kampusch, heeft het meisje inderdaad verteld dat haar ouders geen losgeld voor haar wilden betalen. Wat ik schokkender vond is dat de relatie tussen de ouders van Natascha zo dramatisch is verstoord toen ze weg was: moeder en Natascha hadden ruzie gehad, vader verweet moeder betrokkenheid bij de verdwijning. Ze gingen uit elkaar en hadden al die jaren niet meer met elkaar gesproken.  Dat wordt nog een drama op zich: hoe gaan zij – en hun nieuwe partners – nu om met de teruggekomen dochter?

Bij het omgaan met het verlies van een kind, door spoorloze verdwijning of een misdrijf, zie je verschillende patronen. In veel gevallen is het een van de ouders die prominent naar buiten treedt, in de media. Bij Marianne Vaatstra is het de vader, bij Denise Schouten uit Tilburg de moeder. De Belg Paul Marchall is de vleesgeworden vader-van: er hoeft in Belgixc3xab maar xc3xadets te gebeuren, of hij loopt weer voorop. Hoeveel begrip ik ook kan en wil opbrengen voor ouders die een kind verliezen op zo’n afgrijselijke manier, er zijn grenzen. Ouders zouden veel meer hulp en begeleiding moeten krijgen, vooral degenen die zich de rest van hun leven alleen nog maar bezighouden met het verdriet om het kind en de strijd voor rechtvaardigheid of wat dan ook. In veel gevallen gaat het ten koste van de partner en zeker ten koste van de andere kinderen in het gezin, als die er zijn. Meestal houden die zich erg op de achtergrond. Ik ben vaak met een ongemakkelijk gevoel weggegaan bij een bezoek aan ouders-van. Het ligt op je tong: ‘Hoe gaat het met je andere kinderen?’ maar daar zit toch een soort taboe.    

Hoe Wolfgang Priklopil acht jaar geleden Natascha Kampusch in Wenen heeft ontvoerd, is nog niet precies duidelijk, maar het is de stille angst en de nachtmerrie van elke vader en moeder: dat je kind op een dag niet meer thuiskomt. Wat kun je er tegen doen? Vaak is het slachtoffer een kind dat op de verkeerde tijd op de verkeerde plek is. Bij de ontvoering van de Luikse meisjes Nathalie en Stacy vertelde een deskundige dat kinderen uit lagere sociale milieus vaker het slachtoffer worden van kinderlokkers dan anderen. Maar de praktijk leert dat kinderverkrachters en -moordenaars veel sluwer en doortrapter zijn dan xe2x80x98gewone mensenxe2x80x99 zich kunnen voorstellen, de manier waarop ze hun slachtoffers uitzoeken, doet denken aan de wijze waarop roofdieren jacht maken op hun prooi. Ze loeren op de kudde en als er even iemand niet oplet, of geen bescherming heeft van de groep, slaan ze toe.

Ik heb een overzichtje gemaakt van een aantal zaken waarin kinderen zijn meegelokt. Er is er ook xc3xa9xc3xa9n bij die nog niet is opgelost, althans: de dader is nog niet gepakt. Het gaat om een zeer verontrustende – maar gelukkig mislukte – poging een meisje van 13 jaar te ontvoeren. Dat gebeurde op een donderdagmiddag in november 2005, in het Betuwse Ingen. Waar is die man gebleven? De praktijk leert dat dit soort figuren zelden uit zichzelf stoppen. Het achtergrondverhaal en de gegevens uit die Betuwse zaak staan hier. Rechts de compositietekening van de man.

Natuurlijk zijn de ouders van Natascha Kampusch blij dat hun dochter terug is, na acht jaar te zijn ontvoerd, maar er zullen ook heel wat tegenstrijdige gevoelens zijn. Ze krijgen een dochter terug die ze niet meer kennen, ze hebben de levensfase van 10 tot 18 jaar gemist. Ouders van vermiste kinderen klampen zich altijd vast aan een strohalm van hoop: dat hun kind toch nog leeft, maar als het echt zo blijkt te zijn kom je toch in een heel ingewikkeld emotioneel proces terecht. De vraag is ook of het kind zelf wel zo gemakkelijk weer aan de ouders kan wennen. Sabine Dardenne, het meisje dat door Dutroux was ontvoerd, was op een onvoorstelbaar vuile manier gexc3xafndoctrineerd door Dutroux, die haar vertelde dat haar ouders niks van haar wilden weten en dat ze niet wilden reageren op de brieven die ze schreef. Hoe gestoord de ontvoerder van Natascha was, zal de komende tijd misschien nog duidelijk worden.

                                                       ***********************

Ik kreeg een mailtje van iemand die meldt dat zijn schoonouders 650.000 euro hebben gewonnen. Gefeliciteerd, natuurlijk. Klein probleempje: het gaat om allerlei aktes en ‘t is in Spanje. Of ik wel eens zoiets bij de hand heb gehad. Nou, eerlijk gezegd: nee. Ik zou ook wel eens wat willen winnen, eigenlijk, maar ik heb zo’n vermoeden dat het nog een hele toer zal worden om dat geld vanuit Spanje op een Nederlandse bankrekening te krijgen. Ik kan me zo voorstellen dat de uitkerende instantie wat kosten moet maken, die men graag vooraf vergoed wil zien. Als je straks 650.000 euro krijgt kan dat toch geen probleem zijn?

                                                          ***********************

De privacy van de internetter komt steeds meer op de tocht te staan. Gisteren deed de rechtbank in Amsterdam een belangrijke uitspraak in een zaak die door de anti-piraterijclub Brein was aangespannen tegen UPC. De kabelaar kan in voorkomende gevallen (illegaal downloaden) gedwongen worden binnen twee dagen naam en adres van de klant te verstrekken. Uiteraard zijn er altijd wel ontsnappingspogingen. Het ‘verzet’ tegen deze ‘NSB-praktijken’ verenigt zich onder de noemer van Radio Oranje. ‘Klik’ hier. Dat had burgemeester Bolhuis van Raalte eerder moeten weten: dan had hij zijn plagerige berichtjes over raadsleden nog wat anoniemer kunnen versturen, nu moet hij aftreden. Ik ben zelf overigens in het geheel geen fan van anonieme inzenders van wat dan ook, maar de overheid geeft zelf het slechte voorbeeld met kliklijnen en Meld Misdaad Anoniem. Maar dat is weer wat anders dan inbreuk maken op de privacy. Onder het mom van terreurbestrijding is tegenwoordig zo’n beetje alles geoorloofd. Vandaar dat die paniek om zogenaamde aanslagen en teruggefloten vliegtuigen koren op de molen is van de overheden. Waarom willen machthebbers toch altijd zo graag Big Brother spelen?

Natascha Kampusch, het Oostenrijkse meisje dat acht jaar door een ontvoerder is vastgehouden, heeft last van het zogenaamde Stockholm-syndroom: iemand die gegijzeld wordt identificeert zich met de ontvoerder. Het wordt vaak genoemd in verband met de ontvoering van Patricia Hearst. Het is wel een bizar verhaal: acht jaar lang spoorloos verdwenen, afgezonderd van de maatschappij leven, en dan ineens weer vrij. Ik begreep dat ze heeft weten te ontsnappen en dat haar ontvoerder, de 44-jarige Wolfgang Priklopil, zelfmoord heeft gepleegd door voor een trein te springen.

De verdwijning van Natascha was een van de grootste mysteries uit de Oostenrijkse geschiedenis, maar behalve haar moeder geloofde waarschijnlijk niemand dat ze nog leefde. Ze was op weg naar school ontvoerd. De ouders hadden een enorm schuldgevoel: Natascha had zich xe2x80x99s morgens verslapen en was boos van huis gegaan. Dat zie je vaak: even gaat er iets anders dan normaal. Een kind moet nablijven op school, fietst niet met de groep mee (Sybine Jansons), loopt het laatste eindje alleen naar huis (Nymphe Poolman) en dan slaat zoxe2x80x99n observerende kinderlokker toe. Inmiddels is ze wel wereldnieuws. Ik ken zo geen vergelijkbaar verhaal waarin een kind zo lang door een willekeurige ontvoerder is opgesloten en het er levend vanaf bracht. Een merkwaardig detail is nog dat de politie drie dagen na de ontvoering contact heeft gehad met die Wolfgang, maar die zou toen een alibi hebben gehad. Als dat echt zo is, zal hierover het laatste woord nog niet gesproken zijn.

                                                             ***********

Dat waren dure telefoontjes, aan boord van die kist van Northwest Airlines. En je zal als eerzaam visser maar zo’n lading van die smerige kerosine over je heen krijgen omdat er wat Amerikanen in paniek raken omdat moslims lopen te bellen. Een Spanjaard die zegt: "We gaan de lucht in" was in april al genoeg voor dezelfde soort paniek, we kennen de biddende moslims op het treintoilet, de vergeten lap-top, het vloeistof-alarm uit Engeland waar ook nog steeds geen enkel concreet bewijs is gevonden: veel gekker moet het niet worden, zou wijlen Pim hebben gezegd. Het telefoongesprek van de F-16-piloten is via deze link te beluisteren (met dank aan reageerder). Maar ik wilde het dus even hebben over bellen, met name over de firma Debi(t)el. Wedden dat de meeste bezoekers ook gxc3xa9xc3xa9n idee hebben welke gevaren ze lopen met een mobiele telefoon in het buitenland? Dit is het verhaal van Rob, een jongen die zijn zuurverdiende vakantiegeld in rook zag opgaan door fouten van Debitel. Maar ik neem zonder meer aan dat hier elke andere provider ingevuld kan worden.

Op vakantie in Frankrijk krijgt Rob een sms’je van de firma Debitel dat zijn toestel wordt geblokkeerd vanwege saldotekort. Dat vindt hij vreemd, maar vanuit Frankrijk bellen, dat is toch heel duur? Hij besluit er een telefoontje aan te wagen: het voorgeprogrammeerde nummer voor hulp in het buitenland. Het eerste dat hij vraagt is: wat kost bellen met dit nummer? Het is een nummer in Haarlem. Hij zegt er natuurlijk bij dat hij vanuit Frankrijk belt en dat hij bang is dat het heel duur is. Het antwoord: drie cent per minuut. Echt waar? Ja, echt waar. Ook vanuit Frankrijk. Ja hoor. Nou, voor dat bedrag wil hij wel even weten hoe het zit met die blokkering. ‘t Wordt uitgezocht: de fout ligt bij de bank. Rob belt met de bank – wat al een stuk duurder is, maar goed, dat moet dan maar. Nee hoor, zegt de bank, niks aan de hand, saldo genoeg. Uiteindelijk, na drie gesprekken van tien minuten en eentje van ruim een half uur, komt er een zogenaamde supervisor aan de lijn die constateert dat er inderdaad bij Debitel zelf een fout is gemaakt. Wordt geregeld, Rob kan bellen, iedereen blij.

We voelen ‘m natuurlijk al aankomen. De afrekening. Met specificatie. Bellen in het buitenland vond Rob te duur, behalve met het servicenummer staan er in deze post maar drie andere telefoontjes, naar 06-nummer, van 7, 5 en 21 seconden. Toch bedraagt de totale schade 108,50 euro. Dat was dus die drie cent per minuut… Uiteraard wordt er contact opgenomen met Debitel. Tja, het zijn kosten van de buitenlandse provider, daar kunnen zij niks aan doen. Behalve misschien gewoon zeggen dat die kosten  bovenop die drie cent komen, als er speciaal naar wordt gevraagd? Is die supervisor misschien nog te achterhalen, die toegegeven heeft dat er een fout was gemaakt en de zaak geregeld heeft? Na hxc3xa9xc3xa9l veel bellen wordt de supervisor getraceerd, "maar we mogen zijn naam niet doorgeven en we kunnen u niet met hem doorverbinden. Hij neemt contact met u op." Don’t call us, we’ll call you…

We voelen ‘m al weer aankomen. Na een week heeft er nog niemand gebeld. De zaak zit nu in het stadium van brieven schrijven.

Nu is dit nog een redelijk overzichtelijk geheel, er zit nog een aspect aan die telefoonrekening waar ik van opkeek. Het overzicht meldt een post "SMS vanuit het buitenland" met daarbij telkens xc3xa9xc3xa9n nummer: 06-53131313. Het gaat om 79 sms-berichten voor in totaal 49,77 euro. Rob zegt: "Ik heb deze berichten niet verzonden of ontvangen. Ik heb sowieso deze stroom van berichten niet gezien. Dat moet toch opvallen?" Volgens Debitel ( "Welkom bij Debitel klantenservice. Bent u reeds klant bij Debitel, toets dan nu uw tiencijferig nummer in. Bent u…" Etc.) gaat dit om doorgegeven voicemail-berichten. Als iemand vanuit Nederland naar je mobiel belt en de voicemail krijgt – bijvoorbeeld omdat je toestel is uitgeschakeld – wordt er elke keer 63 cent in rekening gebracht. Ook al krijg je de melding van de voice-mail niet en ook al luister je niets af. In dit geval betekent het dat Rob 79 keer door iemand is gebeld, in twee weken tijd, zonder dat hij dat wist. Ik heb mijn eigen rekening even nagekeken en daar kwam dit nummer ook voor. Bij mij in tweexc3xabnhalve week 16 keer. Dat is wel opmerkelijk: ik krijg normaal veel meer telefoontjes dan sms-berichten, bij jongeren is dat meestal andersom, maar laten we er van uitgaan dat dit klopt (niet dat ik dat geloof), dan nog is het schrikken als je de consequenties overdenkt. Stel dat je een hekel aan iemand hebt, of iemand een beetje wil plagen. Je spreekt met een aantal mensen af dat je hem of haar tijdens de vakantieweken elke dag tien keer gaat bellen. Dan kom je toch heel gemakkelijk op een schadepost van een paar duizend euro. Of weet iedereen -behalve Rob en ik – dat het zo werkt en dat je deze functie (welke?) eventueel kunt uitschakelen?